دو سند از حزب کمونیست ایران
در دوران رضا‌خان و پسرش، مجلس‌ها آلت‌دست حکومت پهلوی بودند مگر در مواردی استثنائی که، به علت افزایش قدرت مردم، در پاره‌ئی از شهر‌ها ارتجاع پهلوی مجبور به عقب‌نشینی می‌شد.
به هنگام انتخاب مجلس هفتم، در تابستان ۱۳۰۷،اعلامیه‌ئی به‌امضای کمیتهٔ مرکزی فرقهٔ [حزب] کمونیست ایران نشر یافت که چندی بعد اعلامیهٔ دیگری در ردّ آن منتشر شد. ما با انتشار این دو اعلامیه، که بیانگر دو طرز تفکر در درون کمیتهٔ مرکزی حزب بود، به‌یک بحث اساسی اشاره می‌کنیم. ناگفته نباید گذاشت که یکی از قدیمی‌ترین اعضای آن حزب، سیروس بهرام (محمد آخوندزاده) که خود یکی از کاندیداهای انتخاباتی دوره بوده است، چندی پیش ضمن انتشار خاطراتش الگو:نشانه اعلامیهٔ نخستین را به‌جناح مخالف خویش (یعنی جناح چپ به‌رهبری سلطانزاده) و اعلامیهٔ دوم را به‌خود منتسب داشت. امّا با توجه به‌سیاست عمومی که همواره جناح چپ حزب دنبال می‌کرد، به‌نظر ما منطقی‌تر می‌آید که اعلامیهٔ اوّل از جناح راست و اعلامیهٔ دوّم از جناح چپ حزب بوده باشد.
تذکر این نکته نیز لازم به‌نظر می‌رسد که متون زیر، به علت نایاب بودن اسناد حزب کمونیست ایران و از جمله مجلهٔ ستارهٔ سرخ، از ترجمه‌های موجود به‌زبان روسی نخست به فرانسه و سپس به فارسی برگردانده شده است.
پاورقی
- ^ نگاه کنید به مجلهٔ دنیا،شماره‌های ۱ و ۲ سال چهاردهم (۱۳۵۲).
 | این مقاله در حال تایپ است. اگر می‌خواهید این مقاله را تایپ یا ویرایش کنید، لطفاً دست نگه دارید تا این پیغام حذف شود. |