کتابهای هفته

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۲ صفحه ۱۵۲

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۲ صفحه ۱۵۳

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۲ صفحه ۱۵۴

در زمزمه و فریاد

داریوش مرزبان

چاپخانه پارس - بها ۳۵ ریال

در زمزمه فریاد. نام دفتری است بیست برگی در برگیرندهٔ هفده قطعه جمله‌های شعرگونه، تألیف داریوش مرزبان.

مؤلف این دفتر به‌جای آن که، این گونه یادداشت‌های احساسی را، تنها سیاه مشق‌های دوران تجربه‌اندوزی بیانگارد، آن‌ها را، به‌اصطلاح به‌زیور طبع آراسته و نشر داده است، آن هم با بهائی نه در حد برابری کیفیت و کمیت.

سادگی اندیشه و زبان اشعار این دفتر تا آن جاست که اگر خوانندهٔ خوش ذوق، دفتر را بیابد و از رسم و ترتیب پیلکانی جمله‌ها چشم بپوشد، نمی‌تواند، دست‌کم، گزارش شتابزدهٔ از بعضی اتفاقات روزمرّه زندگی مؤلف را بیابد.

به‌سلامتی مرگ

مندو پارسی

بها ۷۵ ریال

عجیب است / عجیب است / درختان را / درختان را / که در کنار آب / در پناه آفتاب / خکشیده‌اند.

«به‌سلامتی مرگ!» نام مجموعهٔ شعری از مندو - پارسی. و آن چنان که از تاریخ سرودن شعرها برمی‌آید، مجموعه اشعار حاصل محاکمات شاعر در واپسین ماه‌های از نفس افتادگی رژیم منقرض است. و پیداست که وقتی بازتاب عاطفه به‌هیجان آمده شاعر با شتاب حادثه‌ها بیامیزد، کمتر مجال وقت و تأمل برای پیراستن شعر از سستی‌ها و نقص‌ها می‌گذارد.

و بدین گونه‌ است که زبان شعری کمابیش استوار و یکدست شاعر بیانی نامتعادل می‌یابد و به‌ورطه پیچیدگی و ابهامی بی‌سبب و یا صراحت و عریانی لطمه زنندهٔ فرو می‌غلطد. برای نمونه حتی اگر بتوان از کلمه مهجور «آجیده‌ام» و ترکیب نادرست «جانتوزتر» چشم پوشید که شاید شاعر به‌گمان نوآوری آنها را به‌کار گرفته مسلماً نمی‌توان بی‌دقتی در کاربرد فعل نهی، نکن «بجای» مکن در شعر «سلامتی مرگ» را ناشی از شتابزدگی دانست.

مجموعه «به‌سلامتی مرگ» نشان دهندهٔ ظرفیت‌های حسی و بیانی و توان بال گشائی شاعری است که با گستردهٔ توفان در تفتیدگی فقر و درد جنوب سرزمین‌مان آشنا است و حرف و حدیثش می‌تواند بازتاب‌های روشن‌تری از تصویر ستم به‌دست دهد.

صدسال پیش از این

«مقدمه‌ای بر تاریخ حقوق»

دکتر محمدتقی دامغانی

بها ۱۲۵ ریال

«ریشه‌های حقوق موضوعه جدید ایران را باید در سال‌های قبل از ۱۳۲۴ هجری قمری و تاریخ اعطاء مشروطیت، جستجو کرد... چنین نیست که روزی چند نفر نشسته‌اند و یک قانون اساسی نوشته و آن را به‌توشیح سلطان رسانده و از فردای آن روز دست به‌کار تحریر و تنظیم قوانین مدنی و جزائی و اصول محاکمات و غیره برده‌اند. حقیقت آن است که گرده قوانین مصوب پس از مشروطیت، سال‌ها قبل ریخته شده که دست رسی به‌آن‌ها و مطالعه آن‌ها برای شناسائی کامل حقوق موضوعه ما بسیار مفید و بلکه لازم است.»

با این مقدمه است که دکتر محمد تقی دامفانی کتاب «صدسال پیش از این» یا «مقدمه‌ای بر تاریخ حقوق جدید ایران» را، تنظیم و تدوین کرده است. کتاب حاوی شانزده مقاله در زمینه معرفی و بازشناساندن اسناد و متون و مبانی قانون و حقوق جدید ایران است صرفنظر از برخی داوری‌ها مانند (قضاوت درباره شخصیت میرزاحسن خان اعتمادالسلطنه فرزند میرزاعلی خان حاجب‌الدوله سردستهٔ جلّادان‌ناصرالدین شاه و قاتل یکی از بزرگترین دولتمردان اصلاح طلب تاریخ معاصر ایران یعنی امیرکبیر) اسناد و مدارک مستند و گران بهائی که مؤلف در تنظیم مقاله‌ها و پژوهش‌های خود بکار گرفته می‌تواند گوشه‌هائی از تلاش مبارزانی را که در راه استقرار حاکمیت قانون جان باخته‌اند آشکار کند.

بی‌مناسبت نیست که برای مزید عبرت تاریخ نکاتی از مواد نخستین قانون مدوّن در زمینه حقوق جدید ایران یعنی «کتابچه قانونی کنت» را که در سال ۱۲۹۶ هجری قمری به‌دستور ناصرالدین شاه قاجار تهیه و اجرا شد نقل کنیم. کتابچه قانونی کنت جزوه‌ایست بیست و چهار صفحه‌ای در شرح وظایف پلیس و ۵۸ ماده جزائی که مجازات‌های جنائی، جنحه‌ای، و خلافی برای جرائم تعیین شده است.

در صفحه اول این کتابچه ناصرالدین شاه نوشته است:

«نایب‌السلطنه - این کتابچه قانونی کنت را خواندم، تماماً بسیار به‌قاعده و درست است. یک دو فقره، کم و زیاد کردیم ملاحظه کنید... و الخ»

در باب جنحه و جنایات بر ضد دولت و مذهب:

ماده ۲۸ - کسی که کتابی انتشار دهد که بر ضد مذهب یا دولت و ملت بوده باشد از پنج ماه الی پنج سال حبس خواهد شد. ماده ۱۷ - کسی که بد می‌گوید، و تمسخر می‌کند مذهب خود را برحسب حد تقصیر او، از چهل و هشت ساعت الی شش ماه حبس خواهد شد و از پنج تومان الی صد تومان جریمه گرفته می‌شود...

پاورقی‌ها

^ *نسخه‌ چاپی این کتابچه در کتابخانه مجلس سنای منقرض شده ضبط است.