دلار آمریکا، دلارهای نفتی و امپریالیسم آمریکا
 | تایپ این مقاله ناقص است. لطفاً قبل از شروع به تایپ صفحهٔ راهنما را ببینید. |
دلار آمریکا، دلارهای نفتی و امپریالیسم آمریکا
هری مگداف
مترجم: بابک فاطمی در هفته فغست نوامبر ( ۱۹۷۸ ) «ولت آمریکا مجموعه ئی از اقدامات ۰ شدید اقتصادی را طرح ریزی کرد، تا سقوط ظاهرأ بی پایان ارزش بین المللی دلاورا کنترل کند، وانئنکتن خوب می‌دانست که شاید این اقدامات آغاز یک رکود اقتصادی بانئد، خامه آن که یکی ازاقدامات طرح ریزی شد» جلب سرمایه خارجی ازطریق افزاینئی نرخ بهره به درجه ئی حتی بالاتر از نرخ قبلی بود. دست اندرکا ران که برای مدتی کلولانی از ترس عواقب رکود اقتصادی جدید قادر به اقدام قطعی نبودنأ، سرانجام با خعژی حتی بزرک تر از آن مواجه شدنأ، یعنی آغاز احتمالی یک بحران مالی در سراسر جهان. وال استریت چورئال در بررسی زمینه تغییر کاملأ معکوس رفایت خاطر دوره گذشته در طی دوران طولانئ سقوط دلار در بازار بین المللی پول، می‌نویسا: بدبینی نسبت بهد لار و دستگاه مدیریت اقتصادی کثور آن چنان همه گیر شده بود که ملت آن طور که یک بانکدار نیویورکی کفته‌است در لبه سقوط به د«یک بحران مالی قرار گرفته بود. از نوع بحران‌های قرن نوزدهم که می‌توانست موجد رکود اقتصادی تمام عیاری بشود»ء. (لا نوامبر ۸ لأ 9 اا. به مرحال حتی زمانی که همه چیز کفته و انجام شنود، بینشی ترین کاری که این برنامه جدید می‌توانأ انجام دهد (و به فمین علت هم طرح ریزی شده) عرفأ یک سلسله عملیات موقتی نجات است. دلیل اظهار این مطلب آن است که به رغم همه احکام جسر رانه، هیچ چیز اساسی برای متوقف کردن آن نیرو‌های زیربنائی که در درجه اول دلار را در جهت سرازیری سوق داده، تقبل فنئده‌است. سوداگران، از جمله شرکت‌های چندملیتی و بانک‌ها، در پاسخ به فعف بنیادی دلارمرفأ بنابه منطق متعارف سرمایه داری عمل کرده‌اند آن‌ها مشغول فروش دلار در ازای پول‌های قوی تر بود»اند، چرا که فعف دلار را بیش بینی کرده و در ضمن <سهم خود را در تضعیف ۰ هرچه بیش تر آن ادا کرده بودنأ. نزدیک ترین و مهم ترین دلیل چنین ضعفی أوجیز است: نخست، ازدیاد سرسام آور کسری در موازنه پرداخت‌های آمریکا در طی دو سال کزشته: دوم، مازاد مرتبط و پیوسته درحال گسترش دلار أرخارج ازکنشور، که خود نمودار کوهی درحال ریزش از بدهی‌های آمریکا ست. بأ این وجود، روشن است که ~ دو این ألایل عرفأ پدیده هائی سطحی است، در امل. همچنان که بعدأ توضیح داده خواهأ شد، علل را باید در چکونگی عمل حال و گذئنته امپریالیسم آمریکا جست. البته فیأت حاکمه اهرگا به هیچ وجه خیال نداردازامپریالیسم آمریکا ببرد.درواح»هدف آن‌ها ابقای
- صفحه ۷۱
نقش سلطه کرانه خوددرسیستم جهانی سرمایه داری است. تا انجائی که ممکن باشد در چنین حالتی، تصمیم کیرندکان قادر نیستنا که به شکل قابل توجهی از پس انبوه ألارهای خارج و کسری موازنه پرداخت‌ها برآیند. در عوض در واشنکتن، وال استریت و میان اقتصاددانان بورروا أرپی آنند که دلیلی برای این مشکل بتراشنا یعنی توفیحات مربوط به سشکلات دلار نه فقط أرخدمت پوشاندن علل ریشه ئی این شکل است، بلکه می‌خواهنا کنا» ضایعات بحران‌های امپریالیستی رابه کردن جهان سوم و طبقه کارکی خودی بیاندازند. این دلیل تراشی‌ها عمومأ از دو توضیح رایج برای توجیه اشکا لات کنونی آب می‌خورد. اول این ادعا که صادرات آمریکا، به خاطر آن که قدرت رقابت صنایعثی درحال نقصان است، کند شده است! بحثی که تا میزان زیادی براساس شکایاتی که در مو د اهمال کارگران و طول کشیدن تولید فائس از کار آن هاء استوار است. دوم مقصر جلوه دادن تغییرات شدید قیمت نفت که اتفاقأ با دور. وابستکی هرچه بیشتر ایالات متحده به واردات نفتی همزمان شده‌است.
به مرحال هیچ یک از این دلیل تراشی‌ها نمی‌توانست در مقابل واقعیت یا منطق مقاومت کند. سخن کختن أرباب از دست رفتن نسبی قدرت رقابت صنایع آمریکا باعث نادیده انکاشتن نقش فوق العدد» انحصارات چند ملیتی در جهان تجارت می‌ثرد> (ألایل مربوطه بعدأ ارائه خواهأ شد.) وانکهی می‌أانیم که بیماری دلار مدت‌ها پیش از آن که کی با ۹ لاترین ~ ۰ تخیل بتوانا از بازدهی صنایع آمریکا گله کند، آغاز شد» بود. مرکردن با کسری فمیشکی موازنه پرماخت‌ها و بنابراین انباشت دلارها در خارج، ازاو ایل سال‌های ۱۹۹۰ آغازئند. خط مشی رسمی در تبال خطر بالقو»ئی که چنین طرزبرفوردی:به وبموأ می‌آور«، برخورد تمام عیار یک قدرت امپریالیستی مسلط بود. این برخورد چنین بود: این خطر چیزمهمی به دنبال فدارد زیرا ~ جهان به ا~م متحدان ما یا دوست خواهنا دائنت یا تجمل خواهنا کرد.
افا این طرز برخورد نتوانست مساله را حل کند. آشفتکی‌های بازار بیق المللی بول از اواخی سال‌های ۰ لا ۶۹ به فاکهان شروع به ظاهر شدن کرد. بیش تر و بیش تر تکرار شد. علائم بحران همچنان که ایالات متحده هزینه خارجی خود را برای تهاجم ظاهرأ بی پایانش به ویتنام گسترش می‌داد، شدید تر می‌ند. تا آن که در اواسط ۱۹۷۱ ، به نقطه بحرانی رسید که فتیجأ آن از هم
- صفحه ۷۲
پاشیدن نظام پولی بین المللی در دوره پس ازجنک جهانی دوم و آغاز اولین مرحلأ کاهش از أوکاهش رسمی ارزش دلار بود. با همه این‌ها هیچ یک از این عملیات نجات در خدمت از بین بردن کسری موازنه پرداخت‌ها و ضعف مزمن دلار قرار فکرفت. باید به خاطر داشت که تمام این‌ها بسیار پیش از بالا رفتن قیمت نفت در ۱۹۷۳ اتفاق افتاأ. بر این اساس، منطقی ترین احتمال قابل بحث این است که دردسر فزاینده ناشی از قیمت‌های زیادتر و بالاتروارداترنفتی اوضاع بد را بدتر کرد. اقا هنوزدلایل کویای أیکری فیزموجود است که عقیده نادرست مقصر بودن مفروض ترقی بهای نفت را رد می‌کند. به عنوان نمونه، مثال زیر را در نظر بکیریا< فقط ۲۳ درصد کل انرژی مورد نیاز ایالات متحد» از طریق واردات نفتی برآورده می‌شود،«رحالی که این رقم برای ژاپن، ۹۲ أرمد و برای آلمان غربی الا أرمد است. (اکونومیست، ۸ زوئن ۱۹۷۸ ) بس اکر بهای نفت و ائکای شدید به واردات نفتی عامل تعیین .کنند»ئی در ارزش بین المللی پول کشورها باشد، در این صورت باید انتظار داشت که به جای دلار آمریکا ین ژاپن و مارک آلمان سقوط کند، پر واضح است که عکس این جریان اتفاق افتاده‌است. اثا نیازی به چنین استدلا لات فامستقیمی برای اهث ی این دروغ نیست که هزینه‌های عظیم برای واردات نفتی دلیل کسری موازنه پرداخت مای جدید تر آمریکا و سقوط دلار است. چرا که همان طور که بعدأ خواهیم دید، أرواقع کشورهای مادرکننا» نفت در مقایسه با دلارهائی که ازایالات متحده برای محصولات نفتی خویش دریافت داشته‌اند، ألارهای بیش تری به این کشور عودت داده‌اند. وافح است که برای آن که شکنندکی و فمین طور باقیمانده قدرت دلار را درک کنیم، باید تعمق بیش تری کرد.مهم~ازآن،ماباید مفاهیم بنیانی موفوعات پولی بین المللی را درک کرده، درذهن خود حفظ کنیم. مفاهیمی که اغلب در نتیجه سردرگمی ناننی از جزئیات فنی بسر پوشیا» مانده‌است. و فمین جزئیات فنی است که چنین بحث هائی را دشوار می‌سازأ. اثا خوشبختا نه، کا»کاهی ظریف ترین حقیقت ازاعماق بیچیدکی‌های فنی می‌درخشد.احتمال بروز چنین اتفاقی در نقاط عطف بحرانی بیش تر است. به این ترتیب مثلأ أرجلسه آی.ام.اف (مندق بین المللی پول) باحضرر قدرت‌های درجه اول امپریالیست أرباب این که چگونه بایدان عهده سشکلات درحال افزایش ناشی از خو«بینی
- صفحه ۷۳
آ~یکا درمائل مالی بین المللی برآمد. یک اقتاددان محالی رتبه کمیانی نفتی استاندارأ نیوجرهی (اکسون کورپورینئن فعلی) خاطرنشان ساخت: که ما باید بپرسیم که چرا، پس از مدسال که ازتشکیل کنفرانس‌های مالی بین المللی می‌کزرد، انسان‌ها هنوزاختلافات خود را حل نکرد»اند. پإسخ در یک کلمه خلاصه می‌شود، قدرت. این آن چیزی است که در مدسال اخپسر کنفرانس‌های مالی بین المللی. متعددی أرباب آن تنئکیل داده‌اند. دومین جلسه سالانه صندوق بین المللی پول که در ریو تشکیل شد تسهیلات جدیدی برای ایجاد ئنناوری بین إلمللی ترمیه کرد و این استئنائی در آن قاعده کلی نیست. قاعده مشابه ئی نه فقط برای کنفرانس کاه و بیکا»، بلکه برای کل تاریخ روابط پولی بین المللی وجود دارد. زیرا سلطه یک کثور در این حیطه، منبع فوق العاده مهمی برای افزایش قدرت و انر وت است. برای توضیح این مطلب می‌توان ازمثال ساده زیر بهره کرفت: فرض کنیم که شخص هیچ کونه بس اندازی فدارد. و با وجودی که فقط ۶۰ هزار دلار در سال درآمد دارد، تا ۱۹ هزار دلار خرج می‌کند. شکی نیست که جنین کاری را فقط شخصی می‌توانأ انجام دهد که یا به اعتباری دسترسی داشته یا خانواده ~نروتمند. و بزرگواری داشته بائنمد، این عمل را نمی‌توان برای سال‌های زیادی ادامه داد. چرا که در مدتی نه چندان طرلأنی منبع اغتبار می‌خنئکد و قروض انباشته نمد». به علاوه بهره باید بازپرداخت شود. حال در مورتی که به درآمد این فرد افزوده نشودتنها راهی که برای بازپرداخت این دیون می‌ماند، تقلیل مخارج سالانه به زیر ۶۰ هزار دلار است. به عبارتی یعنی سفت کردن کمربند.
` این کونه اجبار در خرج کردن، أرمورد ملت‌ها نیز مدق می‌کند. در سیر
عادی وقایع، هر کشور در بازار بین المللی فقط قادر به آن مقدار خرید است که از نظر ارزش معادل آنچه بائنا که خود می‌توانأ در بازار بفر وئند، در نئرایطی که بس اندازی نیست، خرج بیش از دخل منجر به قرض، و سایی مسائل فاشس از آان هی نئمود. نتیجه اش کاهش سطح زندگی به هنگ م بازپرداخت آن قروض است.
با وجود این کشورهائی هستنا که به طور استئنائی قادرنا تا میزان
درخور توجهی بیرون >ز چارچوپ این قانون ابتدائی اقتصاد عمل کنند. یعنی کثورهائی که پول کاغذی خانگئ شان به عنوان پول بین المللی نیز هست در اقتصاد تجاری، پولی که به این شکل به کار می‌رود را وا~ پول کلیدی می‌خواننا. قابل توجه‌است که از اواسط قرن نوزدهم، پول خانکی
- صفحه ۷۴
ه~ از ملت‌های ~د~تر به~اذ «امد پرل کلیدی »ند~ کرت ث.. به این معنی که در سراسر بمون سرمایه واری از این وارروای پر~ بی~رق ددگ~ ~ طلا و نقره و هم جاننین طلا و نقره استفا«« می‌کفنر. ~ ارل ۹ ~`ن «~ی برای ا~م ~ملات بین المللی (به عنوان مثال رر یررانت ~ ۳ ~~ی دادداتی د سرویس وام بردازی)، «وم به عنوان ز~و~ رای مقابله با ترقی و نزول «ر مرازته -بی اری بدیهی است که کشور دارنده بول کلیدی امتیازاتی هم دارد. چنین کشوری در عومه بازوکانی ومالی بین المللی حتی در قیاس با یک ملت میانه حال نیز به مراتب از آزادی بیش تری برخورد ار است، تا چه رسد به کشور جهان سوم. اکر ازکشور‌های أیکر زیاده از حد خرید کند، برای تآمین آن‌ها می‌توان از طریق چاپ یا طرق أیکر به ایجاد پول خانکی بپردازأ. بنابراین چنین کشوری می‌توانأ برای دوره‌های کلولانی با خیال راحت به رغم کسری موازنه پرداخت مایش زیست کند و به جای سخت بستن کمربندها،أدر تبال فزونی،واردات بر مادراتش، ئزوتمندتر شود. مهم تر از آن، توانا تی ایجاد یک جانبه پول بین المللی قدرت هر کشور را از نظر مدور سرما ۸ گسترثعی می‌دهد و از این طریق آن را قادر به اکتساب وساتلی می‌کند که بازکشت جریانی مداوم از بهره و سود سهام را تضمین می‌کند. چنین قدرتی قطعأ از آسمان فازل نمی‌شود و هر کشوری هم نمی‌توانأ خود را به عنوان کشور دارای پول کلیدی انتخاب کند. این قدرت از یک موقعیت جهانی مسلط از نقطه نظر تولیدات صنعتی، تجارت. حمل ونقل بین المللی، امپر اطوری و قدرت نظامی برمی خیزأ و به نوبه خوابه ابقا> وتقویت این عوامل مدد می‌رسانأ. از طرفی چنین سلطه تی هرکن ننی توانأ مطلق و محفوظ باشد.جنک‌ها، بحران‌های خاص سرمایه داری و فشار دا تمی وقیبان ء تمام این‌ها شرایط لازم را برای یک تکان در روابط سلسله مراتبی تی که در میان کشورهای مرکزی نظام امپریالیستنی وجود دارد، ایجاد می‌کند. استفا«ه‌های همراه موقعیت با لادر این سلسله مراتب و فرمت‌های ناشی از تغییر موقعیت‌های کشورهای سرمایه دار، میدان را برای نبرد قدرت میان کشورهای سرمایه دار باز می‌کند. خصرمأ نبردی که ناشی است از قاطعیت سک نیرومند در نظام بین المللی پولی برای حفظ امتیازات خود، در مقابله با گاز کرفتن‌ها و واق واق کردن ما وقبای کرسنه. نتیجه آن که، چیزی که امروز» در بازارهای مالی در شرف وقوح است
- صفحه ۷۵
مبارزه تی از این نوع است. موقعیت ایالات متحده (سک نیرومند) در طی دو دهه بس از جنک دوم جهانی بلامنازح باقی ماند. پیشنهاد امریکا برای رهبری در اوایل قرن مطرح شده بود، و سال‌های بین دو جنک جهانی شاهد رقابت افز اینده میان نیویورک و لندن برای استیلای مالی بود. سازندکی بس از هرج و مرج فائنی از دوره بحران عظیم و ویرانی جنک دوم جهانی ایالات متحده را تا اواسط قرن به مرتبه غیرقابل قیاس و والاتی از تولید، تجارت، امور نظامی و مالی رسانأ. امریکا تی‌ها قدرت ناشی از این برتری را ئنتابزده
و با غرور بی سابقه تی به کار کرفتنأ.
در زمینه مالی معنی این برتری ادامه لاینقطع کسری موازته پرداخت‌ها بود که از اوایل سال‌های ۰ « ۱۹ آغاز شده بود و این کسری‌ها از طریق جاری کردن سیلی از ألارهای آمریکا تی به کشورهای أیکر جهاز سرمایه داری تسویه ئند. تشنجات سال‌های اخیر (وامروز) جهان مالی،
به افاته اکراه قدرت‌های رقیب از شرکت در بازی دنبال رهبر رفتن، عواقب غیرقابل اجتناب چنین تاریخچه ئی است.
اکر از دید امپریالیستی بنکریم، ایالات متحده تکالیف بین المللی منکیفی را به عهده دارد. در ایام قدیم استعمارکراتی کشورهای بزرک فرمتی ایجاد می‌کرد که این کشورها مخارج اشغال و اضافات ناشی از چنگ اندازی استعماری خود را ازطریق مالیاتی تآمین کنند که از اهدلی می‌کرفتنأ. مهم تر از آن، تملک یک کشور به صورت مستعمره به طور خود به خودی برای سرمایه داران مترو پل، بازار پرمنفعت، پول و منابع سرمایه کزاری فراهم می‌کرد. استعمارزداتی همه این برنامه‌ها را تغییر داد. معهذا این جریان فرصت‌های جدید و وسیعی را به طور بالقوه برای تجارت آمریکا ایجاد کرد. این فرصت‌های جدید به فرر قدرت‌های استعماری قدیمی بود و نتیجه آن اعمال نفوذ و تحت کنترل درآوردن جهان سوم است از طریق خرج‌های هنکفتی که اکنون کمک‌های نظامی و اقتصادی خوانده می‌شود. و نیز همراه کسیختکی ناشی از جنک دوم جهانی و گسترش جنبش‌های رهائی بخش هلی، زمان واقعی (حقی مهم تر زمان بالقوه) محدود فئدن میدان عمل انحصارات سرمایه داری فرا رسید. بنابراین پول زیادی لازم بود تا بتوان .گ ه~ی نظامی را أرکوشه و کنار دنیا، به خاطر جلو کیری ازگسترش سوسیالیم ادااه کر>. سرانجام. زمان انحصارات چند ملیتی سرآمده و ا~رات محنیم آمریکا به دنبال وسیله تی بود که با آن در سرزمین‌های پیکانه به راحتی حرکت
- صفحه ۷۶
کند: تمام همه ولخرجی‌های سنگین در خارج، وقتی برای ایالات متحده امکان پذیر شد که بعد از جنک دوم جهانی دلار به مثابه تنها واحد پول کلیدی جهان مالی شکوفان شد. در نتیجه، ایالات متجده می‌تو انت به رغم کری موازنه پرداخت‌ها سال‌های سال به حیات خود ادامه دهد. فقط لازم بود که ألارهای بیش تری تولید شود. (خواه از طریق فیأت خزانه داری فدرال لا»»ه ۹ ء~ءی ء ۹ ا»»ءلاءلا خواه از طریق گسترش اعتبار داخلی بانکی ا، دلارها تی که وقتی با کشتی به خارج ارسال می‌شود به خاطر سیستم بژتون ´وودز، بایستی از طریق بانک‌های خارجی، هم چون طلا به خوبی پذیرفته می‌شد. حاصل این شیوه پول بردازی به امپریالیسم آمریکا، به افاخه فعالیت‌های انحصارات چندملیتی و بانک‌های آمریکائی در خارج آن است، که اکنون مقدار ألارهای شناور اروپا، تقریبأ، به اندازه پول در جریان در خود ایالات متحده‌است. امروز در ایالات متحده در حدود ۰ لا ۷ میلیإرد دلار پول و چک در جریان است. از طرف أیکر در بانک‌های اروپا در اواخی سال ۱۹۷۷ ، براساس ارزیابی‌های محافظه کآراته بانک بین المللی تسویه حساب لااقل ۲۷۰ میلیارد دلار پول آمریکا تی موجود است که به ألارهای اروپائی موسوم است. أیکران مثلأ وال استریت جورنال ( ۲۰ نوامبر ۶۹۷۸ ))تخمین زده‌اند که بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار به صورت ذخیره خارج ازایالات متحده >ب د دا،د. باید توجه داشت که این انباشت مداوم و نئکفت آور دلار است که به وضوح زمینه بی نباتی دلار را در بازارهای خارجی فراهم ساخته‌است. برای مثال، امروز» در حدود ۸۰ أرمد ذخاتر موجودا در بانک‌های مرکزی أرمحدوده جهان سرمایه داری به شکل ألارهای آمریکائی است. با توجنه به حجم و رشد بی پایان ألارهای آمریکا در خارج، بانکدا ران مرکزی بنابر ساده ترین قوانین احتیاط مالی فاکزیر از متنوع کردن نوع ذخائر خو« هستنا. أرواقع روند متنوع کردن مدتی است که آغاز ئنده‌است. اثا تا چند سال قبل حداکثر تا میزار ۹۰ لأ از ذخائر آن‌ها را دلار تشکیل می‌داد. البته خود روند متنوع سازی ذخاتر، کمک زیادی به پاتین آوردن ارزننی بین المللی دلار کرد» است. این افت دلار باعث کاهش ارزش ألارهای باقی مانده در دست خارجیان شده‌است. باراین بانکدا ران مرکزی یهاز. م پایه داری ر • _ دو> إهز نامطربز تراو کرفته‌اند. فروز فوری یا زیاد ألارهای که درامیاردارد ی تراندبازارهای
- صفحه ۷۷
ب دل أرزخأرجی رأ مغشوش ل ده به بحران منجر شو« و در نتیجه ذخاژی را ~ برای اب ت ~د روی آن حساب می‌کردنأ، به مخاطره انداز«. ازسوی أیکر، آن~ ذیر~« لاهی از أخاثر دلار بوده و همواره مضطربنا که مبادا هنگامی کا داد ۸ لاذ دیگر دلار د سوداگران، دلارها را می‌فروشنأ، غافلگیر شونا چنین مشکلی کم و بیش وویاروی همه دارندگان دلار در خارج قرار «ار«که بین ترس از کاهش بیش تر دلار و اهمیت دادن به حفاظت از مایملک فود گرفتار آمده‌اند.
در مجموع این‌ها آن نیرو‌های متضا دژ است که «ر قلب مأله دلار قرار دار نه. چرا که در نتیجه عملکرد‌های گذشته و حال امپریالیسم آمریکا بوده‌است که>»» درحالی که دارندگان خارجی دلار أرپی محافظت خود در مقابل تأ~نیر غیرقابل اجتناب انبائنمت بی پایان دلار هستنا، ارزش دلار تقلیل می‌یابأ و>»< با وجود این دلار به علت ابعاد عظیم ذخائرش، به عنوان واحد پول کلیدی أرجهان مالی باقی می‌ماند. با «ر نظر گرفتن اهمیت فوق العاده زیاد این بدیده‌های مولد بحران دلار، به راستی مسغره‌است که مسؤلیت چنین قسأله ئی را به عواملی چون واردات نفتی و راندمان کار~ان نسبت دهیم.
تا انجائی که مساله بر سر تأ ۰ نیر واردات نفتی است ء ~یق ~د» و ووثبن )است. این حقایق را می‌توان در جدول ۱ ، که خلاصه شن از معاملات میان ایالات متحد» و کشورهای عضر اوپک (سازمان کشورهای صادر~ ۰ نفت) ازسال ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷ است، مشاهده کرد افزایش قیمت نفت از اواخی ۱۹۷۳ آغاز با وجودی که ~ول را به~ل ۲ ~ ۱۹ ۹۹ ن می‌دهیم (چرا که همه اطلاعات لازم برای سال ۱۹۷۸ هنوز د« دمت نیست). این بررسی که فقط چهار سال را در بر می‌گیرد، به انه ازه لافی برای
د آن ا«عاهائی که «یگر دروغ‌های مشهودی شده، متقاعد ~ه امت.
- صفحه ۷۸
جدول ۱
معاملات مالی ایالات متحده وکشورهای عضو اوپک ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷ امفام شده
پولی که به ایالات متحد» بازمی لحودد بن لی که ازایالات متحده خارج می‌شود.
خرید کالا و خدمان فوسط أمریکا .» مبلبا،، .لا، ». » مببا،، ،ء،
،.<_.،.،. همان طور که در بخش جب جدول می‌توان دید، ایالات متحده از سال ۱۹۷۳ تا ۶۹۷۷ مبلغ لا ۱۰ میلیارد دلار در کنئورهای عضر اوپک خرج کرد» است کنه تقریبأ تمام این مبلغ به دلیل واردات نفت بود. چند فقره خرید نسبتأ کرجک خدمات نیز وجود دارد، که مهم ترینش حدود یک میلیارد دلار است که برای مزد کارکی و مواد اولیه در عربستان سعوذی با توجه به نصب تجهیزات . جنگی آمریکا می‌بایست پرداخت شود. قسمت چپ جدول جریان بازگشت پول ازکشور‌های عضو اوپک را نشان می‌دهد.می بینیم بکه در طی فمین مدت، کشورهای عضر اوبک برای خرید کالا و خدمات مبلغ ۷۰ میلیارد دلار به ایالات متحد» بازکرد انده‌اند. تقریبأ سه پنجم ( ۹۸ درما) این مبلغ صرف خرید اجناسی از قبیل، کالاهای سرمایه ئی، اتوموبیل، کالاهای مصرفی وتسلیحات نظامی شد. آاین خریدها در درجه اول توسط عربستان سعودی ونزوئلا و ایران مووت کرفتنأ. کم تر از ۲۷ درصد آن به خاطر سود سهام، بهره، حق الرحمه، و حق الامتیاز به کارخانجات آمریکائی برگشت داده شد. ۱۳ درصد أیکر به خرید تسلیحات نظامی، که مممدتأ به ایران و عربستان سعودی فروخته می‌شد، اختصاص می‌یابأ. خر.یدهائی که از طریق ۰ قراردادهای فروشن با آژانس‌های نظامی ایالات متحده انجام می‌کرفت، مابتی ۷۰ میلیارد دلار را در بر می‌گیرد. حامل کل این خرید‌های زیاد و کم کسر بودجه لا ۳ میلیارد دلاری
- صفحه ۷۹
(لا ۱۰ میلیارد دلار منهای ۷۰ میلیارد دلار) برای آمریکا بود. اقا این کسر بودجه از طریق ۳۸ میلیارد دلار سرمایه کزاری کتورمای عضو اوپک در ایالات متحده که بیش تر از کسری بود، جبران شد. این پول یا در بانک‌های آمریکا کذارده شده یا برای خرید قرضه‌های خزانه داری آمریکا زئیقه‌های وابسته به آن به کار رفته امیت. آمارکیران وزارت بازوکانی قادر به تخمین‌های قابل اغتمدد از انواع أیکر سرمایه کزاری‌های مادر کنندگان نفت مانند متفلات ء أرایالات متحده نبرده‌اند. اقا حتی صرف نظر از آن جریان بازکشت اضانی دلار به اندازه کافی روشن می‌کند که افزایش قابل توجه مخارج نفتی بین سال‌های ۱۹۷۳ تا ۹۷۷ ´ ۱ قطعأ علت املی کسری موازنه پرداخت‌های
کلی امریکانبوده‌است.
احتمالأ کشورهای عضر اوپک نیز اواخی ۱۹۷۷ همانند بانک داران
مرکزی او شرکت‌های چندملیتی شروع به بیرون کشیدن خود ازحیطه وابستکی دلار کردنأ. اقا شکی نیست که این یک حرکت دفاعی و واکنشی نسبت به سقوط ارزش بین المللی دلار است~ ازسال‌های قبل آغاز شده بود. واقعیت غیرقابل انکار این است که کشورهای عضر اوپک به فاچار در نظام دلار ادغام شده‌اند. مثلإ حدود ۰ لادرمد از ۰ لا ۱ میلیارد ذلار سرمایه خارجی که در کشورهای عضر اوپک نکاهداری می‌شود، (چه در ایالات متحده و چه در اروپا)، به دلار است، (پول اروپا تی امه ۱۹۷۸ )، ص لا ۷ ) همچنین کفته شیخ علی خلیفه الصباح، وتیس کمیته متخصصین اوپک نیز درخور توجه‌است که د«هیچ کونه احتمال وهاساختن دلار به عنوان وسیلآ پرداخت، وجود فدارد. زیرا دلار تنها واحد پولی است که چنین معاملات عظیمی را می‌توان ازطریق آن انجام داد.>» (بیزنس ویک ( ۲۳ زرتیه ۱۱۹۷۸ ، ص ۱۷۸ ).
بهاته تقلیل، قدرت رقابت صنایع آمریکا نیز فنکام رویاروئی با چند عامل اساسی أیکر بی معنی می‌شود، روشن است که بحث مادوات ۹ تو~ به تولیدات صنعتی مووت می‌کیردء چرا که اکر این بحث دربار. صاد«ات محصولات کشاورزی ومواد خام می‌شد، بی معنی بود. قبل از پرداختن به اصل موفرع تذکر این نکته مفید است که به طور کلی بیش ازنیمی از صادرات
< کارخانجات آ.مریکا را کالاهای سرمایه ئی تشکیل می‌دهد. تعجبی ندا د که مدور چنین کالاها تی در سال‌های اخیر به کندی کرا تیده باشد. این امر هیچ ربطی به فقدان قدرت رقابت صنایع آمریکا فدارد و دلیلش اضافه ظرفیت صنعتی در ممته کشورهای بیترفته سرمایه داری است. آغاز رکود و بازکشت
- صفحه ۸۰
بطئس ازبحران اخیر تقاضا برای کالاهای سرمایه تی را تقلیل داده‌است. این حالت طبیعتأ، بر مادوات کالاهای سرمایه تی آمریکا نیز اثر گذاشته‌است. اثا یک جنبه مهم تر این مساله اغلب به کلی از نظر دور مانده‌است. و آن این که به میزان زیادی تولید کنندگان آمریکائی به جای رقابت با کمیانی‌های خارجی أرکار مادوات، با شعبه‌ها و بخش‌های خود که در خارج واقع شده، به رقابت می‌پردازنا. به حقایقی که در جدول ۲ نشان داد» شده درست توجه کنیأ: شرکت‌های تولید کننده آمریکا تی که أرخارج واقع شده، تقریبأ سه برابر بیش از آنچه که از ایالات متحده مادرمی شود، فروش می‌کند، توجه کنیأ که این نسبت از ۹ ~ ۱ در ۰ لا ۱۹ به ۸ ~ ۲ در لا ۱۹۷ یعنی آخرین تاریخی که آمارش فعلأ موجود است، ترقی کرد» است. شکی نیست که سرمایه آمریکا تی از فعالیت‌های مادواتی به تسخیر بازارهای خارجی، یا بهره کیری از نیروی کار ارزان از طریق تاسیس کارخانجات در سرزمین‌های پیکانه تغییر جهت داده‌است. این امر نه به دلیل فقدان قدرت رقابت صنایع آمریکا، بلکه به خاطر استراتژی تحصیل سود انحصارات متنفذ وعظیم است. انحصارات چندملیتی آمریکا براساس یک بینین استراتژی ازسهمیه‌های خارجی خوابه صادرات پرداخته‌اند.به عنوان مثال ببینیدکه ۸ ~ ۲۱۲ میلیارد دلار فروش بخش‌های وابسته خارجی آمریکا درلا ۱۹۷ چگونه تقسیم شده بود: ۱ لا ۱ میلیارددلارازکالاهای تولمیدشد»«رکشورهائی که این شعبه‌ها در آن قرار دارد، به فروس رسید، ۶ ~ ۱۳ میلیارد دلار به ایالات متحد» و ۷ ~ ۳۷ میلیارد د.لار به کشورهای أیکر صادر شده‌است. (بررسی تجارت جاری، مارس ۱۹۷۸ ). ~د( ~ صادرات در مقایل فروش شرکت‌های واقع أرخارج، کارهتانجات صنعتی (اعداد به ملیارأ دلار)
صادرامذ أمریکا فروش توسط بخش‌های و ۱ بتف شرکت‌های آمریگاثی در خار ~ یدمرم م م م م مرم رر «< م م م
- صفحه ۸۱
اکر عرفأ به عنوان تفریح به ارقام توجه کنیم، جایگزین کردن ۷ ~ ۷۷ میلیا د دلار از فعالیت‌های مادواتی انحصارات أرخارج، با صادرات از خود ایالات متحده به سرعت می‌توانست کسری موازنه پرداخت‌های آمریکا را فابدید سازأ، جه رسد به استفاده از بخشی از ۱ لا~ ۶ میلیا د دلار فروش این انحصارات. اثا البته ئنرکت‌های سرمایه داری خاصه انحصارات جندملیتی به این شکل کار نمی‌کنند. در زمینه فعلی بیش از این نمی‌توان در بیچیدکی‌های مساله موازنه پرداخت‌های آمریکا پژوهش کرد. اثا مثالی که بیش ازاین درباره وضع صادرات کارخانجات ذکر شده مساله را به ایجاد بیان می‌کند. روشی که به رشد انحصارات چندملیتی کمک مالی می‌کند، چیزی جز یکی از عملکرد‌های امپریالیستی که به سشکلات دلار دامن زده نیست. طبقه حاکمه یک جامعه پیشرفته سرمایه داری مانند ایالات متحده نمی‌توانأ و نمی‌خواهأ به ماهیت امپریالیستی خویش فاتق آید، بیماری اصلی نظام پولی بین المللی قابل علاج نیست، بیش ترین کاری که می‌توان کرد، سرهم بندی ماتی است برای دفع یک بحران سخت. در عین حال فیآت حاکمه آمریکا که با تناقضات فراوانی در چکونکی عملکرد خود به مثاته یک قدرت سلط روبه رو است، د« جستجوی انتشار اکاذیبی است برای منحرف کردن اذهان از علل ریشه تی تا ئناید از طریق این اکاذیب به برخی از فواتأ جنس دست یابأ. به خصوص هیاهوی تقلیل قدرت رقابت صنایع خانکی، راه را برای تنئدید استثمار طبقه کارکی و معافیت مالیاتی سرمایه داران به بهانه بیاز به مدر نیزه کردن صنایع، هموار می‌سازأ. به کفته فیلکس روهایتن«داقتصاد ما از کنترل خارج شده‌است. پول ما در معرض خطر است. ارکان‌های حکومتی ما فاقد حساسیت بوده نامناسب است.... ما امروز درحال جنکیم، با تورم، با بیکاری، با فقدان آموزش، با تبعیض نژادی و از همه مهم تر آن که ما پیروز هم نمی‌شویم و اکر ما بباریم، شاید سیستم حکومتی ما باقی نمانا.»» فیلکس روهاتین، وتیس بیشین فیآت بررسی مساعدت‌های شهری، نیویورک میتی و یکی از شرکا در فمرمایه کزاری بانکی در شرکت لازاد فیرز، نقل قول از نیویورک تایمن، ۳ دسامبر ۱۹۲۸ .
- صفحه ۸۲