جشن تولد: تفاوت بین نسخه‌ها
(متن را از وب‌سایت اندیشه‌سرا کپی کردم.) |
جز |
||
| سطر ۱۰: | سطر ۱۰: | ||
وقتی من رفته رفته چشم هایم به نور کم و محو تالار عادت کرد ، آن رو به رو ، کنج اتاق ، زیر یک نخل تزئینی متوجه یک قفس سرباز شدم . قفس مانند قفس بچه های نو پا بود با دیواره ای بلند و پشت میله ای چوبی قفس میز کوچکی بود و پشت میز مردی نشسته بود و این مرد داشت بافتنی می بافت . | وقتی من رفته رفته چشم هایم به نور کم و محو تالار عادت کرد ، آن رو به رو ، کنج اتاق ، زیر یک نخل تزئینی متوجه یک قفس سرباز شدم . قفس مانند قفس بچه های نو پا بود با دیواره ای بلند و پشت میله ای چوبی قفس میز کوچکی بود و پشت میز مردی نشسته بود و این مرد داشت بافتنی می بافت . | ||
| − | + | از آنجا که خانم صاحبخانه نه تنها اورا معرفی نکرد بلکه حتی یک بار هم نگاهی به اش نینداخت صلاح ندیدم شخصاً سوالی بکنم . با وجود اینکه سخت کنجکاو شده بودم و حتی دلهره هم به ام دست داده بود ، طوری وانمود کردم که انگار او را ندیده ام . پس از گذشت دقایقی که معمولاً برای اینجور دیدارها کافی است بلند شدم خداحافظی کردم . | |
جشن تولد اثر اسلاومیر مروژک در حال خروج نگاه کنجکاوانه ای به آن قفس کوچک انداختم اما آنچه توانستم ببینم ، تنها نیمرخی بود که روی بافتنی خم شده بود . خانم وکیل همچنان که مرا به طرف در خانه راهنمایی می کرد با کمال مهربانی مرا به جشن تولد شوهرش شنبه ی هفته ی بعد ، دعوت کرد . | جشن تولد اثر اسلاومیر مروژک در حال خروج نگاه کنجکاوانه ای به آن قفس کوچک انداختم اما آنچه توانستم ببینم ، تنها نیمرخی بود که روی بافتنی خم شده بود . خانم وکیل همچنان که مرا به طرف در خانه راهنمایی می کرد با کمال مهربانی مرا به جشن تولد شوهرش شنبه ی هفته ی بعد ، دعوت کرد . | ||
| − | + | در این شهر من تازه وارد بودم و به این جهت چیزی که در تالار وکیل دادگستری دیدم به حساب یکی از خصوصیات مردم آن جا گذاشتم . با وجود این امیدوار بودم که در ملاقات بعدی از ته و توی قضیه سر در بیاورم . | |
شنبه شب لباس مرتبی پوشیدم و به سوی ویلای آقای وکیل راه افتادم . خانه به برکت نور فراوان از دور پیدا بود و کمی دورتر در ستاد ژاندارمری هم نمایش آتش بازی برقرار بود . این نشان می داد که ژاندارمری هم به نشانه ی علاقه به وکیل دادگستری و مشاور شهر در جشن تولد او شرکت کرده است . | شنبه شب لباس مرتبی پوشیدم و به سوی ویلای آقای وکیل راه افتادم . خانه به برکت نور فراوان از دور پیدا بود و کمی دورتر در ستاد ژاندارمری هم نمایش آتش بازی برقرار بود . این نشان می داد که ژاندارمری هم به نشانه ی علاقه به وکیل دادگستری و مشاور شهر در جشن تولد او شرکت کرده است . | ||
| − | + | از پرچین و در چوبی گذشتم . دهلیزی که از در ساختمان واردش می شدی مثل روز روشن بود . از آن جا یک راست به تالار وارد شدم . نور چلچراغ چشمم را زد . مبل ها بدون روکش سفید بودند . به صورت سرخ کشیش و صورت زرد خانم و آقای دارو ساز نگاه کردم . | |
| − | + | خانم و آقای دکتر که ریاست اتحادیه را بر عهده داشت و صاحب کارخانه ای بود که برای دولت قلم خودنویس می ساخت ، همینطور جناب و کیل و بانو به استقبال من آمدند . | |
در همان حالی که من به آقای وکیل تبریک می گقتم و هدیه ی خودم را تقدیم می کردم ، خانم خانه که لباس شب پوشیده بود شالی هم روی شانه انداخته بود دعوتم کرد که بنشینم . | در همان حالی که من به آقای وکیل تبریک می گقتم و هدیه ی خودم را تقدیم می کردم ، خانم خانه که لباس شب پوشیده بود شالی هم روی شانه انداخته بود دعوتم کرد که بنشینم . | ||
| − | + | در آغاز فرصتی برایم پیش نیامد . برای اولین بار موقعی توانستم با نگاه در تالار دوری بزنم که در یک گفت و گوی دست جمعی شرکت کرده بودم و در آن شلوغی ، یک لحظه بدون اینکه کسی متوجه بشود سرم را برگرداندم . اشتباه نکرده بودم . کنج تالار ، زیر یک نخل قفسی بود و در قفس مردی بود که امشب سرو وضعش مرتب تر و صورتش را گذاشته بود روی دست هایش و چرت می زد . تا حدودی که ادب اجازه می داد به آن گوشه و او خیره شدم . اما حضار که همگی مهمان های دائمی جناب وکیل بودند مطلقاً توجهی به قفس و مرد نداشتند . با حرارت حرف می زدند و با صدای بلند ، همانطور که معمول این نوع جشن هاست . شاید آن مرد خفته نگاه های مرا حس کرده ، به نظرم آمد که پلک هایش از هم باز شد اما دوباره به همان حال افتاد . حالی که نشانه ی بی تفاوتی و بی قیدی کامل بود . | |
| − | + | وسط خنده ها و گپ زدن ها با دارو ساز بحث با کشیش ، با سرسختی و لجاجت - شاید بیهوده – سعی می کردم جوابی برای سوال قفس و آن مرد پیدا کنم که ، درهای تالار چارطاق باز شد و پیشخدمت ها میزی را به وسط تالار کشیدند . روی میز بشقاب کارد و چنگال گذاشتند و غذاها و بطری های رنگارنگ را آوردند و چیدند . حالا بچه های وکیل دادگستری هم آمدند و کنار ما پشت میز نشستند . منظره ی شام شور و هیجانی تازه در مهمانان آفرید . بعد از خالی کردن نخستین جام شراب همهمه ای شاد و بی فکرانه آغاز شد و ناگهان میان غش غش خنده ی خانم ها و شوخی های زمخت و رعدآفرین آقایان ترانه ای به گوش خورد . به راستی آن که توی قفس زده بود زیر آواز :" ولگا ، ولگا ..." و آواز حزین و خاطره انگیز او را زخمه ی بالالایکایی همراهی می کرد . جمعیت چنان نسبت به این آواز بی توجهی نشان داد که گویی پرنده ای گمگشته آمده آوازی سر داده و پر کشیده و رفته ... بعد از این ترانه ، مرد " چشم های سیاه " را خواند و بعد از آن ترانه هایی پیوسته شادتر و پرشورتر مثل سرود: " ما جوانان ..." | |
| − | + | در این هنگام دسر را تقسیم کردند . میز غذا را ابری از دود سیگار پوشانده بود . دیدم بچه های وکیل دادگستری پس از آنکه از مادرشان اجازه گرفتند تنگ کنیاک آلبالو را از روی میز برداشتند دویدند طرف قفس و از لای در نهایت آسودگی خیال و حال بنا کرد به نوشیدن . آنگاه دو یا سه بند از سرود " به پیش ای سربازان آزادی " را خواند و بعد از آن هم سرود " تراکتورچی ها " را . | |
| − | + | من داشتم با کشیش درباره ی تئوری داروین بحث می کردم و به این جهت نمی توانستم درست دقیق بشوم . اما همه ی حواسم پیش او بود . | |
| − | + | کشیش دلیل می آورد که : " بعضی ها ادعا می کنن که آدم از نسل میمونه ... خب ، یک چیز مسلمه ، کسی که همچین هجویاتی بگه بی برو برگرد خودش از نسل میمونه ." گرچه من خودم هم تحت تاٌثیر الکل یک خرده گیج شده بودم توانستم تشخیص بدهم که کنیاک آلبالو روی مرد درون قفس اثر کرده . | |
| − | + | صاحبخانه که گویا تازه متوجه تعجب من شده بود ، خندان خندان ازم پرسید :" شما می دونین کیه ؟ این سلیقه ی خانم بنده است . اون دوست نداشت برای تزئین تالار قناری یا پرنده ای تو این مایه ها بخره . می گفت پرنده مرنده دیگه خیلی عادی و پیش و پا افتاده است . به این جهت براش یه انقلابی گرفتم . نترسین ، اون کاملاً رام شده . " | |
جماعت مست و شنگول رفته بودند تو بحر مرد و بالالایکای او و آقای وکیل داشت توضیح می داد :" اون اهل همینجاس ... می دونین چند سال پیش وحشی بود ، تا جایی که خسارت هایی هم وارد کرد . اما حالا دیگه کاملاً رام شده . خودتون که می بینید حالا دیگه می تونیم بی هیچ دلواپسی و ناراضی خیالی تو خونه نیگرش داریم ... گلدوزی می کنه ، بالالایکا می زنه ، آواز می خونه ... البته طبیعیه که بعضی وقتام یکه و از این رو به اون رو میشه و فیلش یاد هندستون می کنه ." | جماعت مست و شنگول رفته بودند تو بحر مرد و بالالایکای او و آقای وکیل داشت توضیح می داد :" اون اهل همینجاس ... می دونین چند سال پیش وحشی بود ، تا جایی که خسارت هایی هم وارد کرد . اما حالا دیگه کاملاً رام شده . خودتون که می بینید حالا دیگه می تونیم بی هیچ دلواپسی و ناراضی خیالی تو خونه نیگرش داریم ... گلدوزی می کنه ، بالالایکا می زنه ، آواز می خونه ... البته طبیعیه که بعضی وقتام یکه و از این رو به اون رو میشه و فیلش یاد هندستون می کنه ." | ||
| − | + | من خجولانه اظهار عقیده کردم که :" شاید اشتیاق آزادی رو داره و شوق حرکت . آخه فراموش نکنیم که اون یه انقلابیه . دکتر از حرف من خیلی ناراحت شد " :" تصور می فرمایید اینجا بهش بد میگذره ؟ یه زندگیه تاًمین شده و آسودگی خیال و حتی یه مثقال فکر و غصه !... ما اونو جوری تربیت کردیم که حتی تو دستمون غذا می خوره . خودتون که ملاحظه کردید . اون حالا دیگه یه ذره هم خطرناک نیست . فقط عید استقلال کشور و سالگرد انقلاب ، این دو روز رو میگذاریم بره برا خودش چرخی بزنه . میره و بعدم با پای خودش برمیگرده .. خب ، آخ شهر ما هم کوچیکه ، کجا بره خودشو قایم کنه مثلاً ؟ " | |
| − | + | همان موقعی که آقای وکیل دادگستری داشت برای من توضیحات می داد ، مرد که گویا فهمید صحبت درباره ی اوست چشمهایش را برگرداند به طرف دیگر و چین هایی روی پیشانیش پدیدار شد . کشیش که داشت با چنگال یک تکه پنیر را به طرف دهان بالا می برد ، وسط راه میز ودهان خشکش زد . صحبت قطع شد . قاشق چای خوری از دست رئیس اتحادیه افتاد . صدای قاشق . حتی وکیل دادگستری هم ناگهان جدی شد . اما " او " نگاه غریبی به مهمان ها انداخت ، بالالایکا را برداشت ، چسباند به سینه اش و خواند : " به سوی پناهگاه ها ، توده ی کارگر ! ..." | |
| − | + | همه نفس راحتی کشیدند . کشیش پنیرش را خورد ، وهمه با شوق و رغبت گوش به نوای بالالایکا سپردند . وکیل با خوشحالی داد زد : " عالی است ! " و محکم به ران خود کوفت . داروساز از خنده ریسه رفت و رئیس اتحادیه از خنده چشم هایش پر از اشک شد . فقط خانم وکیل بود که دلخور به نظر می رسید . به شوهرش گفت :" عزیزم ! حالا دیگه خیلی دیر شده ، فکر نمی کنی بهتره بچه ها برن بخوابن ؟ روی قفس اونم پتو میندازیم تا امشب دیگه نخونه . " | |
| − | |||
| − | |||
آقای وکیل گفت :" درسته ، حالا دیگه انقلابی باید لالا کنه ! " | آقای وکیل گفت :" درسته ، حالا دیگه انقلابی باید لالا کنه ! " | ||
| − | + | پاسی از شب گذشته بود ، آخرین مهمان من بودم . آقای وکیل با خوشرویی از اینکه آمده بودم ازم تشکر کرد و خداحافظی کردیم . موقع رفتن از کنار قفس رد شدم . یک پتوی بزرگ موبلند که گلهای بنفش داشت انداخته بودند روی قفس . احساس می کردم از زیر پتو زمزمه ی بالالایکا می آید . بله ، مطمئن بودم که یک نفر دارد سرود " برای اخرین نبرد ... " را می خواند . | |
نسخهٔ ۱۲ آوریل ۲۰۱۱، ساعت ۰۱:۵۷
 | تایپ این مقاله تمام شده و آمادهٔ بازنگری است. اگر شما همان کسی نیستید که مقاله را تایپ کرده، لطفاً قبل از شروع به بازنگری صفحهٔ راهنمای بازنگری را ببینید (پیش‌‌نویس)، و پس از اینکه تمام متن را با تصاویر صفحات مقابله کردید و اشکالات را اصلاح کردید یا به بحث گذاشتید، این پیغام را حذف کنید. |
سراغ وکیلم رفته بودم . تالار خانه اش وهم انگیز بود . از لابلای پشت دری های توری و برگ گل های کاغذی نور کمی تو می آمد . خانم خانه که روی مبلی با رو کش سفید لمیده بود . لباسی به تن داشت با نقش پروانه . پروانه های درشت وچشمگیر . هر بار که ماشین باری یا وسیله ی نقلیه ای در این مایه از خیابان عبور می کرد ، شرابه های بلوری چلچراغی که بالای سر من آویزان بود به هم می خورد و جیرینگ جیرینگ صدا می کرد .
وقتی من رفته رفته چشم هایم به نور کم و محو تالار عادت کرد ، آن رو به رو ، کنج اتاق ، زیر یک نخل تزئینی متوجه یک قفس سرباز شدم . قفس مانند قفس بچه های نو پا بود با دیواره ای بلند و پشت میله ای چوبی قفس میز کوچکی بود و پشت میز مردی نشسته بود و این مرد داشت بافتنی می بافت .
از آنجا که خانم صاحبخانه نه تنها اورا معرفی نکرد بلکه حتی یک بار هم نگاهی به اش نینداخت صلاح ندیدم شخصاً سوالی بکنم . با وجود اینکه سخت کنجکاو شده بودم و حتی دلهره هم به ام دست داده بود ، طوری وانمود کردم که انگار او را ندیده ام . پس از گذشت دقایقی که معمولاً برای اینجور دیدارها کافی است بلند شدم خداحافظی کردم .
جشن تولد اثر اسلاومیر مروژک در حال خروج نگاه کنجکاوانه ای به آن قفس کوچک انداختم اما آنچه توانستم ببینم ، تنها نیمرخی بود که روی بافتنی خم شده بود . خانم وکیل همچنان که مرا به طرف در خانه راهنمایی می کرد با کمال مهربانی مرا به جشن تولد شوهرش شنبه ی هفته ی بعد ، دعوت کرد .
در این شهر من تازه وارد بودم و به این جهت چیزی که در تالار وکیل دادگستری دیدم به حساب یکی از خصوصیات مردم آن جا گذاشتم . با وجود این امیدوار بودم که در ملاقات بعدی از ته و توی قضیه سر در بیاورم .
شنبه شب لباس مرتبی پوشیدم و به سوی ویلای آقای وکیل راه افتادم . خانه به برکت نور فراوان از دور پیدا بود و کمی دورتر در ستاد ژاندارمری هم نمایش آتش بازی برقرار بود . این نشان می داد که ژاندارمری هم به نشانه ی علاقه به وکیل دادگستری و مشاور شهر در جشن تولد او شرکت کرده است .
از پرچین و در چوبی گذشتم . دهلیزی که از در ساختمان واردش می شدی مثل روز روشن بود . از آن جا یک راست به تالار وارد شدم . نور چلچراغ چشمم را زد . مبل ها بدون روکش سفید بودند . به صورت سرخ کشیش و صورت زرد خانم و آقای دارو ساز نگاه کردم .
خانم و آقای دکتر که ریاست اتحادیه را بر عهده داشت و صاحب کارخانه ای بود که برای دولت قلم خودنویس می ساخت ، همینطور جناب و کیل و بانو به استقبال من آمدند .
در همان حالی که من به آقای وکیل تبریک می گقتم و هدیه ی خودم را تقدیم می کردم ، خانم خانه که لباس شب پوشیده بود شالی هم روی شانه انداخته بود دعوتم کرد که بنشینم .
در آغاز فرصتی برایم پیش نیامد . برای اولین بار موقعی توانستم با نگاه در تالار دوری بزنم که در یک گفت و گوی دست جمعی شرکت کرده بودم و در آن شلوغی ، یک لحظه بدون اینکه کسی متوجه بشود سرم را برگرداندم . اشتباه نکرده بودم . کنج تالار ، زیر یک نخل قفسی بود و در قفس مردی بود که امشب سرو وضعش مرتب تر و صورتش را گذاشته بود روی دست هایش و چرت می زد . تا حدودی که ادب اجازه می داد به آن گوشه و او خیره شدم . اما حضار که همگی مهمان های دائمی جناب وکیل بودند مطلقاً توجهی به قفس و مرد نداشتند . با حرارت حرف می زدند و با صدای بلند ، همانطور که معمول این نوع جشن هاست . شاید آن مرد خفته نگاه های مرا حس کرده ، به نظرم آمد که پلک هایش از هم باز شد اما دوباره به همان حال افتاد . حالی که نشانه ی بی تفاوتی و بی قیدی کامل بود .
وسط خنده ها و گپ زدن ها با دارو ساز بحث با کشیش ، با سرسختی و لجاجت - شاید بیهوده – سعی می کردم جوابی برای سوال قفس و آن مرد پیدا کنم که ، درهای تالار چارطاق باز شد و پیشخدمت ها میزی را به وسط تالار کشیدند . روی میز بشقاب کارد و چنگال گذاشتند و غذاها و بطری های رنگارنگ را آوردند و چیدند . حالا بچه های وکیل دادگستری هم آمدند و کنار ما پشت میز نشستند . منظره ی شام شور و هیجانی تازه در مهمانان آفرید . بعد از خالی کردن نخستین جام شراب همهمه ای شاد و بی فکرانه آغاز شد و ناگهان میان غش غش خنده ی خانم ها و شوخی های زمخت و رعدآفرین آقایان ترانه ای به گوش خورد . به راستی آن که توی قفس زده بود زیر آواز :" ولگا ، ولگا ..." و آواز حزین و خاطره انگیز او را زخمه ی بالالایکایی همراهی می کرد . جمعیت چنان نسبت به این آواز بی توجهی نشان داد که گویی پرنده ای گمگشته آمده آوازی سر داده و پر کشیده و رفته ... بعد از این ترانه ، مرد " چشم های سیاه " را خواند و بعد از آن ترانه هایی پیوسته شادتر و پرشورتر مثل سرود: " ما جوانان ..."
در این هنگام دسر را تقسیم کردند . میز غذا را ابری از دود سیگار پوشانده بود . دیدم بچه های وکیل دادگستری پس از آنکه از مادرشان اجازه گرفتند تنگ کنیاک آلبالو را از روی میز برداشتند دویدند طرف قفس و از لای در نهایت آسودگی خیال و حال بنا کرد به نوشیدن . آنگاه دو یا سه بند از سرود " به پیش ای سربازان آزادی " را خواند و بعد از آن هم سرود " تراکتورچی ها " را .
من داشتم با کشیش درباره ی تئوری داروین بحث می کردم و به این جهت نمی توانستم درست دقیق بشوم . اما همه ی حواسم پیش او بود .
کشیش دلیل می آورد که : " بعضی ها ادعا می کنن که آدم از نسل میمونه ... خب ، یک چیز مسلمه ، کسی که همچین هجویاتی بگه بی برو برگرد خودش از نسل میمونه ." گرچه من خودم هم تحت تاٌثیر الکل یک خرده گیج شده بودم توانستم تشخیص بدهم که کنیاک آلبالو روی مرد درون قفس اثر کرده .
صاحبخانه که گویا تازه متوجه تعجب من شده بود ، خندان خندان ازم پرسید :" شما می دونین کیه ؟ این سلیقه ی خانم بنده است . اون دوست نداشت برای تزئین تالار قناری یا پرنده ای تو این مایه ها بخره . می گفت پرنده مرنده دیگه خیلی عادی و پیش و پا افتاده است . به این جهت براش یه انقلابی گرفتم . نترسین ، اون کاملاً رام شده . "
جماعت مست و شنگول رفته بودند تو بحر مرد و بالالایکای او و آقای وکیل داشت توضیح می داد :" اون اهل همینجاس ... می دونین چند سال پیش وحشی بود ، تا جایی که خسارت هایی هم وارد کرد . اما حالا دیگه کاملاً رام شده . خودتون که می بینید حالا دیگه می تونیم بی هیچ دلواپسی و ناراضی خیالی تو خونه نیگرش داریم ... گلدوزی می کنه ، بالالایکا می زنه ، آواز می خونه ... البته طبیعیه که بعضی وقتام یکه و از این رو به اون رو میشه و فیلش یاد هندستون می کنه ."
من خجولانه اظهار عقیده کردم که :" شاید اشتیاق آزادی رو داره و شوق حرکت . آخه فراموش نکنیم که اون یه انقلابیه . دکتر از حرف من خیلی ناراحت شد " :" تصور می فرمایید اینجا بهش بد میگذره ؟ یه زندگیه تاًمین شده و آسودگی خیال و حتی یه مثقال فکر و غصه !... ما اونو جوری تربیت کردیم که حتی تو دستمون غذا می خوره . خودتون که ملاحظه کردید . اون حالا دیگه یه ذره هم خطرناک نیست . فقط عید استقلال کشور و سالگرد انقلاب ، این دو روز رو میگذاریم بره برا خودش چرخی بزنه . میره و بعدم با پای خودش برمیگرده .. خب ، آخ شهر ما هم کوچیکه ، کجا بره خودشو قایم کنه مثلاً ؟ "
همان موقعی که آقای وکیل دادگستری داشت برای من توضیحات می داد ، مرد که گویا فهمید صحبت درباره ی اوست چشمهایش را برگرداند به طرف دیگر و چین هایی روی پیشانیش پدیدار شد . کشیش که داشت با چنگال یک تکه پنیر را به طرف دهان بالا می برد ، وسط راه میز ودهان خشکش زد . صحبت قطع شد . قاشق چای خوری از دست رئیس اتحادیه افتاد . صدای قاشق . حتی وکیل دادگستری هم ناگهان جدی شد . اما " او " نگاه غریبی به مهمان ها انداخت ، بالالایکا را برداشت ، چسباند به سینه اش و خواند : " به سوی پناهگاه ها ، توده ی کارگر ! ..."
همه نفس راحتی کشیدند . کشیش پنیرش را خورد ، وهمه با شوق و رغبت گوش به نوای بالالایکا سپردند . وکیل با خوشحالی داد زد : " عالی است ! " و محکم به ران خود کوفت . داروساز از خنده ریسه رفت و رئیس اتحادیه از خنده چشم هایش پر از اشک شد . فقط خانم وکیل بود که دلخور به نظر می رسید . به شوهرش گفت :" عزیزم ! حالا دیگه خیلی دیر شده ، فکر نمی کنی بهتره بچه ها برن بخوابن ؟ روی قفس اونم پتو میندازیم تا امشب دیگه نخونه . "
آقای وکیل گفت :" درسته ، حالا دیگه انقلابی باید لالا کنه ! "
پاسی از شب گذشته بود ، آخرین مهمان من بودم . آقای وکیل با خوشرویی از اینکه آمده بودم ازم تشکر کرد و خداحافظی کردیم . موقع رفتن از کنار قفس رد شدم . یک پتوی بزرگ موبلند که گلهای بنفش داشت انداخته بودند روی قفس . احساس می کردم از زیر پتو زمزمه ی بالالایکا می آید . بله ، مطمئن بودم که یک نفر دارد سرود " برای اخرین نبرد ... " را می خواند .