صندوق پستی ۱۱۳۲-۱۵ شمارهٔ ۳۴

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۵۴

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۵۵

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۵۶

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۵۷

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۵۸

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۵۹

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۴ صفحه ۱۶۰

• آقای احمد شریفی (مهاباد) با همه علاقه ای که به چاپ ادبیات شفاهی خلق های ایران داریم، متأسفانه چاپ این آثار تنها هنگامی میسر است که آوانویسی شده باشد، یا دست کم با ماشین و یا با خط کاملاً خوانا و غیر قابل اشتباه تحریر شده با دقت اعراب گذاری کرده باشند. سوگنامه بسیار زیبای صیدودان نیز به همین جهت برای ما غیر قابل استفاده است، مگر این که با توجه به نکات معروضه مجدداً ارسال بفرمائید. برای مطابقه متن و ترجمه نیز بهتر است مصراع ها شماره گذاری شود تا بتوان دانست که کدام سطر ترجمه کدام مصراع از متن اصلی است. همچنین لطف بفرمائید و زیر اسامی خاص (خواه اسم شخص باشد خواه اسم مکان و خواه اسم شیء یا گیاه) خطی بکشید که تمیز دادن آن ها آسان شود. یک نکته دیگر که حتماً باید مورد توجه قرار گیرد، فاصله میان کلمات است مثلاً این سطر فه سلیکه گیاده گریته و لاژه نگی برای ما که متأسفانه کردی نمی دانیم معلوم نیست چگونه باید چیده شود. آیا به این شکل: فه سلیکه گیاده گریته ... الخ و یا بدین شکل: فه سلیکه گیاده گر... الخ یا به اشکال دیگر؟- این نیز باید در نگارش متن مشخص شود. فواصل را می توان با خطی مدادی به شکل / علامت گذاشت. پیشاپیش از لطفی که می کنید متشکریم. • آقای غلامرضا همراز برگ جا مانده آن مقاله رسید. ممنون.

• آقای احد ذکائی (فرانکفورت) 1. موضوع تهیه تقویم رویدادها که پیشنهاد کرده اید در شورای نویسندگان مطرح خواهد شد. 2. در انتهای مقالات ترجمه شده ] حتی الامکان [ منابع و اطلاعات لازم در مورد نویسنده و ناشر قید خواهد شد. این نکته را پیش از این نیز خوانندگان دیگری خواسته اند؛ ولی البته اجرای آن در همه موارد میسر نیست. 3. ارسال مجله برای متقاضیان اشتراک از اختیار و حتی نظارت شورای نویسندگان مجله خارج است. در این مورد سازمان ابتکار مستقیماً اقدام می کند. نامه شما را در اختیار آن سازمان می گذاریم. • آقای ح. غ. ف. (تهران) 1. ملاحظه می فرمائید که بهای مجله را افزایش ندادیم و تعداد صفحات را نیز به میزان معمولی رساندیم. 2. کوتاه شدن قطع مجله (حدود یک ساتیمتر) معمول قطع کاغذی است که توانسته ایم برای مجله تهیه کنیم و از اختیار ما خارج است. 3. ما تا سال های متمادی نخواهیم توانست از ترجمه مطالب بی نیاز باشیم. علتش روشن است: سال ها اختناق در کشور ما، نه فقط مانع آن شده است که نویسندگان و پژوهندگان مسائل اجتماعی و سیاسی در این زمینه ها مطالعه و جستجو کنند، که حتی از مطالعه تحقیقات و دستاوردهای علمی دیگران نیز محروم بوده اند. به عنوان نمونه، ما درباره اصول عملکرد شوراهای کارگری یا دهقانی نه فقط هیچ گونه آگاهی نداریم، بلکه فرصت مطالعه نظری و تئوریک ابتدائی در باب آن ها را هم نداشته ایم؛ حال آن که دیگران این شوراها را تجربه کرده اند و ماحصل این تجربیات به آن ها اجازه داده است که بسیاری نقطه نظرهای قدیمی را در عمل اصلاح کنند. پس به ناچار ، چشم پوشی از قبول حاصل تجارب اینان مستلزم دوباره کاری های وقتگیری خواهد بود که هیچ عقل سلیمی بدان رأی موافق نمی دهد. از این ها گذشته، در چنین زمینه ها متفکران و پژوهندگانی پیدا شده اند که مقالات و نوشته های شان جنبه کلاسیک پیدا کرده و در سراسر جهان قبول عام یافته است. چه چیز به ما اجازه می دهد که از ترجمه آثار این کسان چشم بپوشیم؟- نمی دانم توانسته ام به سئوالتان پاسخ کافی داده باشم یا نه. نوشته شما، چنان که خود نیز اشاره کرده اید، قدری گنگ است. 4. در مورد شطرنج، استدعای ما از خوانندگان این است که موضوع را دیگر خاتمه یافته تلقی کنند. 5. پاره ای از مسائل را «ساده تر از آنچه ارائه می شود» نمی توان نوشت، اما این قدر هست که درک عمیق بعض آن ها مستلزم داشتن مطالعات پیشینیان است یا، حداقل، آگاهی از «الفبای قضیه». مثال ساده اش این که، اگر کسی به درستی نداند فاشیسم چیست، به قدر لازم از خواندن مطلبی در باب تفاوت های اصولی فاشیسم و فالانژیسم سر در نخواهد آورد. در این موارد از خوانندگان خواسته ایم اگر مطالبی را ثقیل می یابند یا مواردی از آن ها را نیازمند توضیحاتی تشخیص می دهند ما را آگاه کنند. در هر حال ما در اختیار خوانندگان مجله ایم و بخصوص خوشحال می شویم که خوانندگان مطالب مجله را مورد بحث و انتقاد دقیق قرار دهند. 6. نشر سلسله مقالات «حزب توده و کانون نویسندگان» در مجله به هیچ وجه نباید به «کشاندن دعوای داخل کانون نویسندگان» به خارج و به کتاب جمعه تعبیر شود. قصد ما تنها روشن کردن شیوه های فرصت طلبانه آن افراد است و دفاع از یک مجمع دموکراتیک که بدان گونه مورد هجوم لشکر افترا و بهتان مشتی دو دوزه باز و دلا سیاسی قرار گرفت. این ها «مسائل داخلی» هیچ مجکعی نیست، مسائلی است که باید مستقیماً با توده ها در میان نهاد، زیرا این همه جزئی از تجربیات مبارزاتی یک جامعه است. معذلک از آنجا که مجموعه اسناد و مطالب مربوط به این جریان بعداً در «خبرنامه» های کانون و «اندیشه آزاد» (نشریه کانون نویسندگان ایران) به چاپ رسید، از آقای دکتر باقر پرهام تقاضا کرده ایم ظرف دو یا سه هفته این مطلب را به اخثصار پایان دهند. • خانم ناهید قدیمی (تهران) 1. برداشتی که از شعر دارید برداشت چندان درستی نیست. البته هر کسی این حق را دارد، و می تواند به سلیقه خود چیزی را به عنوان «بهترین» انتخاب کند، اما هیچ چیز به «یک فرد» اجازه نمی دهد که سلیقه شخصی اش را معیاری مطلق برای تشخیص «بهترین»ها و «بدترین»ها بداند و تصور کن با انتخابی که می کند «حرف آخر» را زده است. من و شما فقط می توانیم بگوئیم که از فلان نوشته خوشمان یا بدمان می آید، اما اگر گفتیم که این نوشته «عالی» یا «مذخرف» است لامحاله به خود حق داده ایم که با درک و سلیقه شخصی مان به جای میلیون ها و میلیاردها سلیقه دیگر تصمیم بگیریم، و این دیگر «خودبینی» و «خودپسندی» است. 2. من شخصاً افراد بسیاری را سراغ دارم که معتقدند شعر معاصر ایران – مجموعاً – یکی از درخشان ترین دوره های تاریخی خود را می گذراند و بر شعر معاصر بسیاری از کشورهای جهن سر است؛ و این افراد، به خلاف شما که فقط حکم می کنید «اشعار شعرای آمریکای جنوبی خیلی بیشتر جا افتاده» ولی دلیلی بر این حکم ارائه نمی دهید، برای اثبات عقیده خود دلائل متعددی نیز ارائه می دهند و ضمناً به خلاف شما نظرشان هم این نیست که چون عده ای از شاعران «به اعماق جنگل ها فرو رفته اند باید در جنگل نفت ریخت و آتشش زد»!- یک مشت شعر «بد» نباید سبب شود که خواننده ای چنین حکم به کشتار عام صادر کند. 3. این نسخه که «شاعران ما باید بیدار بشوند و به زبان ساده برای مردم بنویسند» نسخه بسیار بی اعتباری است. اگر گریبان حافظ را چسبیدید و به او گفتید غزلت را به زبانی بنویس که «همه مردم» بفهمند به شما جواب خواهد داد که: هرچه هست از قامت ناساز بی اندام ماست ور نه، تشریف تو بر بالای کس کوتاه نیست این که نوشته اید «شعر باید همان ثانیه اول ضربه را بزند» سخن درستی است، فقط باید پرسید که «این ضربه خور، چه گونه کسی است؟». - چنگی با تارهای کشیده کناری نهاده شده است. نسیمی آرام بر می خیزد و تارهای چنگ به صدا در می آید. می توان گفت که نسیم، با همه آرامی «در همان ثانیه اول ضربه را زده است» گیرم بر تارهای چنگ. به طناب رخت میان حیاط، نسیم که هیچ، توفان نوح هم ضربه نمی زند. خانم ناهید، ضربه خوردن هم به قدر ضربه زدن استعداد می خواهد. برای تأثیر پذیرفتن از یک شعر بسیار عمیق، باید یک «شعر خوان بسیار عمیق» باشیم. این مقصد، راه دیگری ندارد.

• خانم سیمین الف. دوره آن مجله که به بایگانی کتاب جمعه محبت می کنید پیش از هر چیز برای ما نشانه محبت بی دریغ یک خواننده علاقه مند است. با تشکر از لطف شما از دریافت آن ها خوشحال خواهیم شد.

• آقای رامین ج. 1. نامه تان همه ما را متأثر کرد. البته فقط متأثر، و نه مأیوس. خرد و خسته به خانه بازگشته اید، اما یقین داریم که «سرخورده و از پا افتاده» نیستید.یقین داریم که به خانه بازآمدنتان «استراحت سربازان» است نه بازگشت شکست خوردگان. – تنها با این عبارت نامه شما که نوشته اید «معنی آزادی های ادعایی فلان و بهمان را هم فهمیدیم» موافق نیستیم. دوست عزیز! ما در روزگاری به سر نمی بریم که برای تشخیص دشمن از دوست به انتظار بنشینیم تا حریف خنجرش را میان دنده هایمان فرو کند. در این زمانه یا باید سر خود گرفت و به «گوشه امنی» خزیدو در به روی خود بست، یا باید چنان مسلح به قدرت تشخیص و هوشیاری به میدان آمد که دشمن مجال پیدا نکند در پس نقاب آزادیخواهی و انسان دوستی بر مواضع قدرت مسلط شود. می بینیم که بسیاری کسان به انتظار نشسته اند تا با گذشت زمان چهره ها را از یکدیگر تمیز بدهند. به انتظار نشسته اند که دشمن دوست نما مشت بسته اش را بگشاید تا تکلیف خود را با او بدانند. به اعتقاد ما همه چیز به قدر کافی مشخص است، حرف هر کس ناگفته پیداست، و عمل هر کس ناکرده آشکار است که چه خواهد بود. درخت بید اگر نخل نیست نه به این دلیل است که خرما نمی دهد؛ بلکه هم از نخست توقع خرما از هر چه جز نخل توقعی عبث است. 2. شعرهای فروغ فرخزاد در کتاب های او هست و دیگر «گاه گاهی در مجله از شعرهای او استفاده کردن» کار جالبی نیست. 3. متأسفانه اشعاری که با نامه اخیر فرستاده اید نسبت به شعرهای قبلیتان پیشرفتی را نشان نمی دهد. بخصوص که در چند مورد، زبان، به کلی آشفته و پر از تعقید است. به عنوان نمونهاشاره می کنم به سطور آخر قطعه «آسوده باشید». تا عقیده خودتان چه باشد. • یک خواننده (؟) سپاسگزار تأییدات دلگرم کننده شمائیم، و متأثر از مشاهده این نومیدی عمیقی که در سراسر نامه شما و قطعه برای آفتاب یا به قول خودتان «غمنامه» ای با آن فرستاد اید موج میزند. دوست عزیز! سخت نگیرید. لو فرض که سرانجام هم عروسی به کوچه ما نرسد و عمرمان آن قدر وفا نکند که رنگ آزادی و حاکمیت انصاف و عدل را ببینیم و لبخن زنان ترک جهان بگوئیم؛ لو فرض که عمرمان به آخر برسد و آرزوی زیستن در جهانی را که در آن چماق و چاقو و عربده و سفسطه بر خرد و شعور منطق و انسانیت حکومت نکند با خود به گور ببریم؛ لو فرض که سراسر حیات ما شامگاه غم انگیزی باشد. تازه چه باک؟ - نه جهان به آخر رسیده است، نه قرار است که سلطنت جابرانه ابلیس برای ابد بر پهنه زمین مستقر بماند. بگذارید این سخن را با چند سطر از آغاز و انتهای یک شعر درخشان پل الوآر – شاعر فرانسوی – به پایان ببرم. شعری است که برای سنگ گور خود سروده است: این جا کسی خفته است که هرگز شک نکرد که صبح برای هر زنده ای زیباست... هنگامی که می مرد، پنداشت دیگرباره به جهان می آید چرا که آفتاب، از نو می دمید! • خانم فرشته ک. درباره شعر شما تنها چیزی که می توانم بگویم این است: هنگامی که آن را می خواندم و به این سطور رسیده بودم که «دست هایت را بر شانه ها و موهایم احساس مس کنم» دانشگاه از انجار گلوله ها می لرزید و امیدهای فردای کشور ما به خاک می افتادند. – فکر کردم حق با شما است که در پایان شعرتان نوشته اید: «شب که می آید/تنهائیم را پرتر می کند». • آقای عبدالجواد سحابی (کرمانشاه) با ارسال نموداری که از سر لطف و علاقه تهیه کرده نوشته اند: 1. نموداری است از سی شماره کتاب جمعه، برای این که ببینید تا اینجا چه مطالبی را چاپ کرده اید چه مطالبی را نه(مثلاً موسیقی، جامعه شناسی)، و چه موضوعاتی را بیشتر و چه موضوعاتی را کمتر. چون شماره های کتاب جمعه به صورت یک منبع و مرجه در آمده، به یک چنین نموداری نیاز هست. با تشکر از آقای سحابی، تذکار این نکته لازم است که اگر مقولاتی در مجله نمی آید یا کمتر آمده، علت آن عدم دسترسی به صاحبنظرانی بوده است که در این زمینه ها مطالبی ارائه کنند. 2. البته تهیه فهرستی تشریحی در دستور کار مجله هست حق این بود که فهرست را برای هر دوره 25 شماره ای تدوین کنیم، اما به دلائلی آن را برای شماره 50 گذاشته ایم. بدین ترتیب، اگر عمر مجله وفا کند، با کتاب جمعه 50 فهرست تشریحی کاملی از آن چه طی یک سال در مجموعه ای شامل هشت هزار صفحه به چاپ رسیده تقدیم خوانندگان خواهد شد که مراجعه به آن را آسان کند. 3. شطرنج را، چنان که ملاحظه کرده اید ادامه می دهیم؛ بی این که واقعاً هیچ یک از خود همکاران مجله فرصتی برای پرداختن به آن داشته باشند!