راهنما:راهنمای بازنگری

پیش‌نویس راهنمای بازنگری

این صفحه پیش‌نویس راهنمای بازنگری است و شامل نکاتی است که خوب است در تایپ و مخصوصاً بازنگری به آنها توجه کنیم. مواردی که رعایت آنها لازم است، اما ممکن است برای راهنمای عمومی زیادی تخصصی یا جزئی باشد را در این راهنما پیدا کنید.

• خوب است اگر می‌خواهیم بازنگری کنیم قبلاً چند متن کتاب جمعه را شخصاً تایپ کرده باشیم، و بعد از اینکه متن‌های تایپ شده بازنگری شدند، ببینیم که چه چیزهایی نوعاً از زیرِ دستِ خودمان در می‌رود. و در هر صورت لازم است راهنمای همکاری در تایپ را دقیقاً خوانده باشیم.
• قبل از شروع به بازنگری نگاهی به تاریخچهٔ صفحه و صفحات بحث می‌اندازیم که کسی مشغول کار نباشد، و نکاتی که قبلاً به بحث گذاشته شده را ببینیم.
• وقتی میانهٔ بازنگری صفحه را ذخیره می‌کنیم، در خلاصه می‌نویسیم «در حال بازنگری» که دیگران بفهمند و فعلاً این متن را بازنگری نکنند.
• با دقت متن تایپ شده را با تصویر مقایسه می‌کنیم. به چیزهایی مثل فاصلهٔ بین کلمات، پاراگرافها، نشانه‌های نقطه‌گذاری، و املا و رسم‌الخط که ممکن است در تایپ اولیه نادقیق باشد توجه ویژه می‌کنیم. مجموعاً دقت می‌کنیم که راهنما:راهنما رعایت شده باشد.
• خوب می‌شود غلط‌های تایپیِ متن اصلی را یکی‌یکی در صفحهٔ بحث مطلب گزارش کنیم و ذکر کنیم که آیا غلط را اصلاح کرده‌ایم یا نه. در آخر هم امضاء کنیم. دکمهٔ امضاء آن بالاست.

• هرجا در متن از «ئ‍» استفاده شده است عیناً استفاده می‌کنیم. (مانند عده‌ئی به جای عده‌ای)
• با صفحه‌کلید فارسی می‌توانیم با کلید شیفت و دال (N) همزهٔ روی «ه» بنویسیم مثل «روزهٔ». دقت کنید که از حروف دیگر مثل هء، هٴ، ه‌ی، یا ۀ استفاده نکرده باشند.
  • اگر در متنی در اصل «ه‌ی» یا شکل دیگری استفاده شده (مثل «خانه‌ی») دقت می‌کنیم که متن بازنگری شده مطابق اصل باشد.
• دقت می‌کنیم برای گذاشتن گیومهٔ فارسی «» از (( و )) یا " استفاده نکرده باشند. در صفحه‌کلید فارسی این گیومه‌ها روی شیفت+م و شیفت+ن هستند.
• در کتاب جمعه معمولاً بعد از حرف اضافهٔ «به» نیم‌فاصله است.
  • در متن‌هایی که همه جا «به» از کلمهٔ بعدش جدا نوشته شده، مثل اصل عمل می‌کنیم. خوب است این نکته را در صفحهٔ بحث هم بنویسیم که بازنگرهای آینده هم ببینند.
• استفاده از جداکنندهٔ هزارها ٬ به جای ویرگول فارسی ، غلط است. ویرگول فارسی روی شیفت + عدد ۷ است.
• استفاده از خط مورب ۱/۲‍ به جای ممیز فارسی ۱٫۲ غلط است و معنی را عوض می‌کند. ممیز فارسی روی شیفت + عدد ۳ است. در تاریخ‌ها خط مورب می‌آید، مثل ۱۳۶۰/۸/۵.
• در کتاب جمعه معمولاً (نه همیشه) وقتی عبارتی با حروفِ سیاه است، ویرگول یا نقطه‌ای که بلافاصله بعد از آن می‌آید هم سیاه است. خوب است در بازنگری به این نکته دقت کنیم.
• اگر فاصلهٔ اضافی بین کلمات تایپ شده (مثلاً به جای یک فاصله سه فاصله تایپ شده) فاصله‌های اضافی را حذف می‌کنیم.
• اگر کلمه‌ای در متن واحد به شکلهای مختلف نوشته شده مثلاً با فاصله و بی‌فاصله، با یا بدون اوی استثناء و از این قبیل، مثل متن اصلی عمل می‌کنیم.
• توجه کنیم که با قلمی که کتاب جمعه منتشر شده است، عددها برجسته‌تر از متن به نظر می‌رسند. معنی‌اش این نیست که سیاه‌اند. برای سیاه کردنِ عددها تأمل و دقت بیشتری کنیم.
• از الگوهای «چپ به راست» و «وسط‌چین» می‌توانیم در مواقع لازم استفاده کنیم. دقت کنیم که بین «وسط» و «چین» نیم‌فاصله است.
• ممکن است در بازنگری متوجه شویم که عنوانِ صفحه دقیقاً عین نسخهٔ اصلی نیست. در این صورت می‌توانیم از امکان «انتقال» استفاده کنیم. و صفحه را به عنوان دقیق‌اش منتقل کنیم. خوب می‌شود علتِ انتقال را هم ذکر کنیم.
• بینِ خطِ تیره و هرچه قبل یا بعدش هست فاصله می‌گذاریم.
• برای ایجاد پاورقی‌ای که ستاره است، در وسط متن الگوی نشان را به این شکل وارد می‌کنیم: {{نشان|۱|*}} و بعد در قسمت پاورقی‌ها کافیست که از این مجموعه استفاده کنیم: {{تک ستاره}} {{پاورقی|۱}}

• برای وارد کردن شعر الگو:شعر داریم.
• نکاتی مربوط به نشان، پاورقی، نشان در عنوان، و علامت‌های مربوط؟

اعداد در نشان‌ها و در پاورقی‌ها، از نظر فارسی یا لاتین بودن، باید باهم هماهنگ باشند.

• "الـله" و نه "الله"
• نکاتی در مورد رده‌بندی
• زیرنویس عکس
• استفاده از نویسهٔ «راست به چپ» و «چپ به راست»: حروف لاتین ذاتاً چپ به راستند، و ارقام فارسی و پرانتز قویاً جهت‌دار نیستد و از نویسه‌های قبلشان تبعیت می‌کنند. برای اینکه به پرانتز و ارقام بگوییم که با اینکه قبلشان حروف لاتین آمده، اما متن راست به چپ است، باید قبلشان نشانهٔ راست به چپ (Right-to-left Mark U+200F) بگذاریم. اینجا بعضی از نشانه‌هایی که ممکن است لازم شود را گذاشته‌ایم. هر کدام بین دوتا حرف «آ».

   نشانهٔ چپ‌به‌راست «آ‎آ»
   نشانهٔ راست‌به‌چپ «آ‏آ»
   زیرمتن چپ‌به‌راست «آ‎آ»
   زیرمتن راست‌به چپ «آ‫آ» 

دوتای دیگر هم هست که کپی نمی‌کنم اینجا چون سطر را به هم می‌ریزند. اما دانستن‌اش مفید است. فقط کدشان را می‌نویسم.

   زیرمتن اکیداً چپ‌به‌راست U+202D
   زیرمتن اکیداً راست‌به چپ U+202E 

در جدول ۱ صفحهٔ ۱۴ این استاندارد فهرست نویسه‌های کنترلی آمده. این شش نویسه در وارد کردن متن دوجهته کاربرد دارند: LRM, RLM, LRE, RLE, LRO, RLO. از هر روشی که برای وارد کردن نویسه‌های یونی‌کد استفاده می‌کنید این نویسه‌ها را با کدشان می‌توانید پیدا کنید. اگر کی‌برد استاندارد فارسی دارید، کلید Alt و کلیدهای ردیف بالا سمت راست صفحه‌کلید (طرفهای P و O) بعضی از این نویسه‌ها را وارد می‌کند. اینجا را ببینید: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/a/a2/Kb-right-shift.jpg

• در پایان در خلاصه می‌نویسیم بازنگری شد و الگوی بازنگری را حذف می‌کنیم.
• تاریخچه و بحث مطلب بازنگری شده را گاهی نگاهی می‌کنیم (یا از امکان پی‌گیری صفحه در ویکی استفاده می‌کنیم) که ببینیم چه مواردی را بعد از ما دیگران تغییر می‌دهند و چه اشتباهاتی ممکن است کرده باشیم.