قطره قطره ۳۳

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۳ صفحه ۱۳۰

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۳ صفحه ۱۳۱

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۳ صفحه ۱۳۲

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۳ صفحه ۱۳۳

کتاب جمعه سال اول شماره ۳۳ صفحه ۱۳۴

زیرنظر: الف. آذر

خط سرزمین

زمین در حرکت انتقالی خود به دور خورشید،‌ از مدار دسته‌های بیشمار ستارگان منظومهٔ شمسی می‌گذرد. هیپارکوس، منجم یونانی، مسیر این حرکت را با خطوط فرضی به‌هم متصل کرد و برای اشکال و صور به‌دست آمده نام‌های خاصی گذاشت. چون اغلب اشکال پدید آمده شباهت به‌حیوانات داشت، منطقهٔ برج‌ها را Zodiac یعنی «محل حیوانات» نام گذاشت و این منطقه را به‌دوازده قسمت تقسیم کرد و نتیجه گرفت که زمین در هر سی روز در یکی از این مناطق واقع می‌شود. مثلاً زمین در ماه ششم سال در منطقهٔ سنبله قرار می‌گیرد.

سحابی‌های بزرگ

سر جیمز جینز گفته است برای آن که تصور نسبتاً جامعی از سیستم سحابی‌های بزرگ داشته باشیم، خوب است ۵۰ تن بیسکویت را روی کره‌ئی به‌شعاع تقریباً یک کیلومتر و نیم پخش کنیم. در این صورت بیسکویت‌ها به‌فاصلهٔ ۲۵ متر از یکدیگر قرار می‌گیرند و کره‌ئی که آن‌ها رویش قرار گرفته‌اند قسمتی از آسمان را که یک تلسکوپ متوسط می‌تواند ببیند مجسم می‌کند. خوب، در این کره، هر بیسکویت یک سحابی بزرگ را که قطر آن ۴۰۰۰ پارسک باشد نشان می‌دهد. در میان این سحابی، چند سحابی بسیار بزرگ باید به‌وسیلهٔ اشیاء بزرگ‌تری غیر از بیسکویت متجسم شود. در حالی که کهکشان ما (نه منظومه شمسی ما) در آن فقط به‌وسیله نان قندی کوچکی به‌قطر یک سانتیمتر و ضخامت یک و نیم میلیمتر نشان داده می‌شود. در چنین مقیاسی کرهٔ زمین ما تبدیل می‌شود به‌یکی از الکترون‌های این ماکت، و باید آن را چندین میلیون برابر بزرگ کنیم تا قوی‌ترین میکروسکپ‌ها بتوانند آن را ببینند!

برنامه‌ریزی جمعیت در چین

چینی‌ها با توجه به‌مسألهٔ انفجار جمعیت در کشور خود که از مرز یک میلیارد گذشته است تصمیم گرفته‌اند از سال ۱۹۸۵ تا سال ۲۰۰۰ رشد جمعیت را به‌صفر برسانند. برای این منظور طبق نوشتهٔ روزنامهٔ خلق در نظر دارند قانون جدیدی وضع کنند تا در صورتی که زن و شوهری بیش از دو فرزند پیدا کردند مجازات‌های اقتصادی شدیدی در مورد آنان اعمال شود.

بیکارگی و تنبلی: مادر اختراعات

آگاتا کریستی نویسندهٔ مشهور انگلیسی، ضمن شرح حال خود دربارهٔ اختراعات چنین نوشته است: «من فکر نمی‌کنم احتیاج مادر اختراعات باشد، بل به‌عقیدهٔ من اختراع مستقیماً ناشی از بیکارگی و شاید هم تنبلی است و ناظر بر این هدف که زحمت انسان را کم کند. این است آن راز بزرگی که ما را طی صدها هزار سال، از عصر سنگ چخماق به‌دوران ماشین رختشوئی راهنمون شده است!»

راستی هیچ می‌دانید که...

* انسان تنها حیوانی است که به‌پشت می‌خوابد.

* قوانین باستانی ژاپن مقرر می‌داشت کسانی که در حمّام‌ها متصدی امر مشت و مال دادن می‌شوند حتماً باید نابینا باشند.

* اسکیموهای متجدد هم یخچال برقی می‌خرند، منتها به‌این منظور که از یخ زدن موادغذائی خود جلوگیری کنند!

* وقتی رطوبت هوا به‌صددرصد رسید باران نمی‌آید بلکه مِه غلیظی سطح زمین را فرا می‌گیرد.

* دوران بارداریِ شیر دریایی ۳۶۴ روز در سال است. - و این، به‌احتمال قریب به‌یقین، از آن آگاهی‌های دست اولی است که، نه به‌درد دنیای حضرت عالی می‌خورد نه به‌درد آخرت‌تان.

* عطسه کردن با چشمِ باز در شمار محالات است.

* آب دهان سگِ سالم، ضدعفونی است و خیلی زود زحم را درمان می‌کند. خود حیوان نیز به‌همین دلیل است که - البته ناآگاهانه - به‌لیسیدن جراحاتش می‌پردازد.

* زن‌های جوان بیش از زن‌های مسن پسر می‌زایند.

* یکی از اعضای سابق اف. بی. آی چندی پیش فاش کرد که سازمان متبوع او در حزب کمونیست آمریکا حدود ۱۵۰۰ تن خبرچین داشته (یا دارد)، که تقریباً یعنی یک خبرچین در مقابل شش عضو بی‌شیله پیلهٔ حزب. حق عضویتی که این خبرچین‌ها باید به‌حزب می‌پرداختند (یا می‌پردازند) مبلغ زیادی می‌شد (یا می‌شود) که اف. بی. آی مجبور بود (یا هست) که از کیسهٔ فتوت خود اِخ کند، و به‌این ترتیب، مِن غیر مستقیم، کمک مالی بی‌دردسر و بی‌سوخت و سوزی را به‌این حزب برعهده گیرد!

اخیراً آقای گاس هال - رهبر حزب طراز نوین آمریکا، در روزنامه مردم‌شان دو پا را تو یک کفش کرده است که «لیست اف. بی. آیی‌ها افشا باید گردد!»

میراث!

* هاینریش هانیه شاعر نامدار آلمانی در وصیت‌نامهٔ خود همهٔ داروندارش را به‌زنش بخشید فقط به‌این شرط که دوباره ازدواج کند؛ و در ایضاح این مسأله نوشت که: «آری، در این صورت دست کم یک نفر در عالم پیدا خواهد شد که عمیقاً از مرگ من متأسف باشد و آن را فاجعه‌ئی سیاه تلقی کند!»

* یان فلمینگ نویسندهٔ انگلیسی و خالق شخصیت درندشتِ جیمزباند وصیت کرده بود به‌هر کدام از سه تن دوستان نزدیکش ۱۴۰۰ لیره پرداخت شود به‌شرط آن که بتوانند این پول را طی نوزده ماه پس از دریافت، صرف «چیزهای نامعقول» کنند. البته این که چرا مبلغ «روند» نیست و چرا مدت آن «نوزده» ماه است، نکاتی است که علاقه‌مندان به‌احضار ارواح باید مستقیماً از خود آن خدابیامرز سؤال کنند. و اما بشنوید از آن میراث‌خواران:

دوست شمارهٔ یک تصمیم گرفت با این مبلغ راه بیفتد سری به‌کشور برمه بزند؛ چون معتقد بود از آنجا که در آن دیار هیچ کار خاصی ندارد و دیارالبشری را هم در آنجا نمی‌شناسد، لاجرم این امر ولخرجی پرهیجان و در عین حال بسیار نامعقول خواهد بود. دوست شمارهٔ دو مصمم شد از این پول برای خرید کتابهای کمیاب قرن هیجدهم در زمینهٔ معماری استفاده کند. هیچ معلوم نیست که ایشان نگارش آن گونه کتاب‌ها را نامعقول تلقی کرده است یا خرید آنها را. و اما دوست شمارهٔ سه هنوز پولش را دریافت نکرده، چرا که هنوز نتوانسته است تصمیم بگیرد آن را خرج چه کار نامعقولی بکند. شخص اخیر صمیمانه معتقد است که همهٔ امور به‌یک اندازه نامعقولند، که البته سخت در اشتباه است. اگر به‌ما مراجعه می‌کرد راهی پیش پایش می‌گذاشتیم تا پولش را به‌چنان چاه ویلی بریزد که هم خانهٔ باد را کند آباد، هم اسمش در روزنامه چاپ شود که هرگز نرود از یاد!

تفکر!

جرج برناردشا نویسندهٔ برجستهٔ ایرلندی که در طنز و لطیفه‌گوئی یکّه عصر خود بود یکی از سخنرانی‌هایش را با این کلمات آغاز کرد: «تصور من این است که شما به‌ندرت فکر می‌کنید. تعداد بسیار کمی از مردم هستند که در سال بیش از سه یا چهار بار فکر می‌کنند. من خودم شهرتم را مدیون این واقعیتم که در هفته بیش از یکی یا دو بار فکر نمی‌کنم.»

درک موسیقی مدرن!

اوتو کلمپِرِر رهبر مشهور ارکستر که علاقهٔ شدیدی به‌موسیقی کلاسیک داشت یکی از آثار موسیقی مدرن را، که از آن متنفر بود، رهبری می‌کرد. در وسط برنامه یکی از حضار از جای خود برخاست و تالار کنسرت را ترک گفت. کلمپِرِر به‌شنیدن صدای حرکت او به‌عقب برگشت و به‌صدای بلند گفت: «شکر خدا را، که بالاخره یک آدم فهیم پیدا شد!»

رنگ رخساره...

از آبراهام لینکلن رئیس جمهور آمریکا نقل کرده‌اند که یک بار حاضر نشده بود به‌شخصی که طالب دیدارش بود وقت ملاقات بدهد. هنگامی که دوستانش دلیل این امر را که از او بسیار عجیب به‌نظر می‌رسید پرسیدند، گفت: «از قیافه‌اش خوشم نمی‌آمد.» و دوستانش به‌اعتراض گفتند: «اما آخر درست است که به‌این دلیل به‌کسی وقت ملاقات داده نشود؟ مگر اشخاص در مورد ریخت و قیافهٔ خود تقصیری دارند؟» لینکلن در پاسخ گفت: «شما کسی را به‌من نشان بدهید که چهل سال از عمرش گذشته باشد اما مسؤول قیافهٔ خودش نباشد!»

هر کسی را قیمتی است...

ژنرال مک‌ آرتور این ماجرا را که مربوط به‌پدرش است در سال‌های آخر عمر خود برای دوستانش نقل کرد. پدرش که مانند خود او افسر ارتش بود مدتی در شهر نیواورلئان فرماندهی واحد ارتش را برعهده داشت. روزی یکی از دلالان پنبه که نیاز مبرم و فوری به‌استفاده از وسائل حمل و نقل ارتش داشت کوشید با دادن رشوه از این وسائل و تسهیلات دیگر ارتش استفاده کند. رشوهٔ پیشنهاد شده عبارت بود از مبلغ کلانی پول نقد که دلال پنبه روی میز گذاشته و رفته بود، به‌اضافهٔ قول و قرار گذراندن شبی رؤیائی با یکی از زیبایان خیال‌انگیز نیواورلئان.

مک آرتور بلافاصله تمام جزئیات قضیه را به‌مقامات مافوق در واشینگتن خبر داد و دست آخر افزود: «رشوهٔ نقدی را به‌حساب دولت واریز کردم، ولی تقاضای انتقال فوری از این فرماندهی را دارم. دارند به‌قیمتِ دلخواهِ من نزدیک می‌شوند!»

شاهکار کیسینجر!

وقتی که از کیسینجر دربارهٔ صلاحیتش برای احراز شغلی در باغ وحش سؤال کردند، گفت می‌تواند ترتیباتی بدهد که شیر و برّه کنار هم در صلح و صفا زندگی کنند و هیچ حادثه‌ئی هم پیش نیاید.

خُب شغل مورد نظر را به‌اش دادند، و باغ وحش اندک اندک آن چنان مشهور شد که مردم از چهار گوشهٔ دنیا می‌آمدند تا ببینند شیره و بره چگونه در صلح و صفا کنار هم زندگی می‌کنند. حتی مادر کیسینجر نیز بالاخره یک روز برای تماشا آمد، و درنهایت شگفتی کار استثنائی پسرش را به‌چشم دید و از فرط حیرت گریبان او را چسبید که یالـله بگو چگونه توانسته‌ای چنین کار غیرممکنی را انجام بدهی. - کیسینجر گفت: «آخر، مادرجان، این که کاری ندارد: صبح به‌صبح پیش از آن که مردم بیایند تماشا، یک برهٔ چاق و چله را می‌اندازم جلو شیره تا دلی از عزا در بیاورد و دیگر تا شب کاری به‌کار آن برّه معصوم نداشته باشد!»

آیا می‌دانید که...

* زبان ترکی همه‌اش یک فعل بی‌قاعده دارد، و آن فعل بودن است. امّا در زبان انگلیسی ۱۹۴ فعل بی‌قاعده وجود دارد.

* زبان بومی مردم هاوائی شش حرف بی‌صدا دارد و پنج حروف صدادار. و درست به‌علت همین ساده بودن الفبا، یاد گرفتن زبان هاوائی صبر ایوب می‌خواهد و... (می‌بخشید البته!)

* در زبان اسکیموها، فعل فقط در صرف زمان حال خود ۶۳ شکل مختلف پیدا می‌کند.

* ویرگول (،) برای بار نخست در اواخر قرن پانزده یا اوائل قرن شانزده از طرف یک ناشر و مدیر چاپخانهٔ ونیزی به‌کار برده شد.

* قدیمی‌ترین سرود ملی دنیا از آنِ ژاپن است که در قرن نهم میلادی سروده شده، و طولانی‌ترین آن متعلق بهیونان است که ۱۵۸ سطر دارد. سرود ملی ژاپن و اردن و سان مارینو فقط چهار سطر است.

* قدیمی‌ترین پیانوی دنیا را بارتولومئو کریستوفوری، به‌سال ۱۷۲۰ در شهر فلورانس ساخته است. این پیانو هم اکنون در یکی از موزه‌های همین شهر نگهداری می‌شود.

* سال ۱۹۳۵، از نظر کسوف و خسوف سال مهمی است زیرا طی این سال ۵ کسوف و ۲ خسوف صورت گرفت. مژده باد شما را که سال ۱۹۸۲ نیز از این لحاظ سال مهمی خواهد بود، چرا که در آن سال هم چهار کسوف و سه خسوف خواهیم دید.

* قدیمی‌ترین قرآن دنیا که در زمان عثمان تهیه و تدوین شده است در قسمت کتاب‌های خطی موزهٔ تاریخ ازبکستان در شهر تاشکند نگهداری می‌شود. به‌دستور عثمان، زید بن ثابت سه نسخه از این قرآن تهیه کرد که بهدمشق و بصره و کوفه فرستاده شد. نسخهٔ دمشق در یک آتش‌سوزی از میان رفت، نسخه‌ٔ دوم راتیمور لنگ با خود بهسمرقند برد که اکنون در موزهٔ شهر تاشکند است و از سرنوشت نسخه سوم هنوز خبری در دست نیست.

* دمشق قدیمی‌ترین پایتخت دنیاست، زیرا از هزارهٔ دوم پیش از میلاد پایتخت شده است.

* بشر امروزی به ۶۰۰۰ زبان مختلف صحبت می‌کند. این زبان‌ها را به۷۱ گروه می‌توان تقسیم کرد که هر یک ده‌ها زبان را شامل شود. در هندوستان ۱۷۹ زبان مختلف و ۵۴۴ لهجه وجود دارد و روسیهٔ شوروی دارای ۱۰۰ زبان است.

شاید به‌دردتان نخورد که بدانید:

* شترمرغ تا ۴۵، غاز وحشی تا ۸۰، طوطی تا ۱۰۰، کرکس تا ۱۱۵، و شاهین تا ۱۶۰ سال عمر می‌کند.

* حدود ۱۰۰ میلیون پرنده در دنیا وجود دارد که به ۹۰۰۰ گونهٔ مختلف گروه‌بندی شده‌اند.

* پرخورترین پرندهٔ دنیا مرغ مگس‌خوار است. این پرنده با وجود آن که به‌بزرگی یک پروانه است هرگز از خوردن دست نمی‌کشد، چرا که هر سه یا چهار دقیقه یک بار احساس گرسنگی می‌کند.

* «کیوی»، مرغ بی‌بال زلاند جدید، یکی از عجیب‌ترین پرندگان دنیاست. هرگز آب نمی‌خورد و آواز نمی‌خواند، حتی در فصل بهار. تخم «کیوی» نسبت به‌تخم پرندگان دیگر رکورد سنگینی را شکسته است، چرا که وزن آن یک چهارم وزن خود «کیوی» است. «کیوی» ماده در سال فقط یک تخم می‌گذارد و «کیوی» نر روی این تخم می‌خوابد تا جوجه از تخم بیرون آید.

* برخی از پرندگان اروپا که از حوالی قلهٔ مون بلان مهاجرت می‌کنند، برای نزدیک‌تر شدن راه خود، به‌جای عبور از فراز کوه راهی میان‌بر در پیش می‌گیرند. فکر می‌کنید چه می‌کنند؟ - خیلی ساده است؛ از داخل تونل مون بلان می‌گذرند!

دزدگیر جدید

یکی از سیستم‌های الکترونیکی مدرن برای حفاظت اموال، وسیله‌ئی است که با پخش نور اشیاء مورد نظر را در حفاظ خود می‌گیرد. منبع نور متصل به‌زنگ خطری است که هرگاه کسی بین آن و اشیاء حفاظتی حائل شود به‌صدا در می‌آید. بدیهی است که دزدان این عصر هم پابه‌پای ترقی وسائل دزدگیری روش‌های خنثی کردن آن را پیدا کرده‌اند، لیکن برای این روش خاص هنوز چارهٔ کارگری نیافته‌اند.

آبیاری قطره‌ئی

سیستم آبیاری قطره‌ئی مدرن شرائط کشت در نواحی بیابانی را که برای اکثر گیاهان مشکل است به‌صورت مناسبی در می‌آورد. در این روش حتی کود را به‌صورت محلول در آورده همراه آب به‌گیاه می‌رسانند. از این رو نهایت صرفه‌جوئی از لحاظ مصرف آب و کود میسر می‌شود.

سیستم آبیاری قطره‌ئی متشکل از شبکهٔ لوله‌های مدرج پلاستیکی است. لوله‌ئی قطور و بزرگ، آب را از منبع اصلی به‌کنار کشتزار می‌آورد و با لوله‌هائی که به‌تدریج قطرشان کم‌تر می‌شود تمام سطح کشتزار را می‌پوشاند و آب از طریق روزنه‌های تعبیه شده در لوله‌های جانبی خارج شده مستقیماً به‌ریشه گیاه می‌رسد.