سینمای شوروی و انقلاب اکتبر

از irPress.org
پرش به ناوبری پرش به جستجو
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۴۹
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۴۹
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۰
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۰
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۱
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۱
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۲
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۲
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۳
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۳
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۴
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۴
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۵
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۵
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۶
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۶
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۷
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۷
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۸
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۸
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۹
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۵۹
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۰
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۰
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۱
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۱
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۲
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۲
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۳
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۳
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۴
کتاب جمعه سال اول شماره ۸ صفحه ۶۴


دربارهٔ نویسنده


جان هاواردلاوسن (John Howard Lawson) منتقد اجتماعی و نمایشنامه‌نویس بیداردل آمریکائی در سال ۱۸۹۵ به‌جهان آمد. تا آنجا که نگارنده می‌داند این نویسنده برای فارسی زبانان نامی ناآشناست. لاوسن در سال‌های دههٔ بیست با نوشتن چند نمایشنامهٔ تجربی به‌شهرت رسید، که از این میان نمایشنامهٔ نوحه شاهکار او شمرده می‌شود. لاوسن در جنبش تئاتر اجتماعی و کارگری ایالات متحده نقش فعالی داشت و در تأسیس جامعه‌ی درام کارگردان (۱۹۲۶) و تئاتر نمایشنامه‌نویسان جدید (۱۹۲۷) شرکت داشت. مدت کوتاهی نیز با گروپ تئاتری که مهمترین نمایشنامه‌نویسش کِلفورداوِدتس و مشهورترین کارگردانش هارولد کلورمَن بودند همکاری کرد. با ورود صدا به سینما، لاوسن نیز همراه با گروه کثیری از نمایشنامه‌نویسان به‌هالیوود رفت.
لاوسن در کنار کار نمایشنامه و فیلمنامه‌نویسی دست به‌یک سلسله پژوهش‌ها و تحلیل‌های انتقادی و تئوریک در زمینه نمایشنامه‌نویسی و فیلم زد. حاصل این پژوهش‌ها چند کتاب است به‌نام‌های: تئوری و تکنیک نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی، میراث پنهان، فیلم در نبرد ایده‌ها و فیلم: روند آفرینش کار هنری و پژوهشی لاوسن همواره در رابطهٔ تنگاتنگ با فعالیت و مبارزهٔ اجتماعی او بوده است. در سال ۱۹۴۷، کمیتهٔ فعالیت‌های ضدآمریکائی کنگرهٔ ایالات متحده او را به‌بازجوئی کشید. لیکن او خشمگنانه از پاسخ دادن به‌سئوالات کنگره سر باز زد، و درنتیجه، به‌بهانهٔ توهین به‌کنگره زندانی شد. لاوسن را «استاد جنبش انقلابی تئاتر» خوانده‌اند، و هارولد کاورمَن زمانی او را «امید تئاتر ایالات متحده» نامیده است.
گفتاری که اکنون می‌خوانید یکی از فصول بخش اوّل کتاب فیلم: روند آفرینش است که به‌شرح تحلیلی تاریخ سینما اختصاص دارد. نویسنده در این گفتار با تحلیل فیلم‌هائی چون تعصب، اعتصاب، رزمناوپوتمکین، اکتبر، مادر، پایانِ سن پترزبورگ، قورخانه، زمین به‌مسألهٔ بسیار مهمی می‌پردازد که اکنون مورد توجه هنرمندان و هنردوستان است، یعنی وظایف و دشواری‌ها و امکانات هنردر یک دورهٔ انقلابی.


مفهوم فیلم به‌عنوان کاوش خلاقانهٔ در تاریخ با [فیلم] تعصب آغاز شد و پایان گرفت. نه گریفیث و نه هیچ فیلمساز دیگری جرائت نکرد که دیگر پا به‌این قلمرو خطرناک بگذارد. اما چند سال بعد، آیزِنِشتاین (Eisenstein) میراثی را که از مفهوم فیلم، یعنی چون وسیلهٔ ثبت کشمکش تاریخی، برجای مانده بود، در اختیار گرفت و انقلابی در آن پدید آورد.

آیزنشتاین یک ابداعگر منفرد نبود. کارش در سینما از آزادی بی‌حد و مرز نیروهای فرهنگی پس از انقلاب بلشویکی نشأت می‌گرفت. این دوره، زمان مناسبی برای پیشرفت فرهنگی منضبط و مطمئن نبود، و نمی‌توانست هم باشد. هنر بزرگ در هُرم مبارزهٔ انقلابی به‌بلوغ سریعی نرسید.