قطره قطره ۱۳

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۳ صفحه ۱۳۳

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۳ صفحه ۱۳۴

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۳ صفحه ۱۳۵

حدود جهان

تاکنون بشر نتوانسته است وسیله‌ئی بسازد که حدود کم و بیش واقعی کیهان را اندازه بگیرد. دست ساخته‌های آدمی که عبارت از تلسکوپ‌های قوی و بسیار بزرگ است، حداکثر می‌تواند نور ستارگانی را که تا دو میلیارد سال نوری از ما فاصله دارند رؤیت کند که باید گفت این چنین دیداری نمی‌تواند از سرنوشت امروزین ستاره‌ئی که این نور را منتشر کرده است. به‌ما چیزی بگوید زیرا رؤیت نور ساطع شده از ستاره به‌هیچ وجه دلیل موجودیت آن در زمان حاضر شمرده نمی‌شود. آن چه ما از چنین ستاره‌ئی در تلسکوپ‌های خود می‌بینیم، در واقع وضع و شکلی است که آن ستاره در دو میلیارد سال قبل داشته است و مشاهدۀ چگونگی امروز آن فقط دو میلیارد سال دیگر امکان می‌تواند داشت. باید «قدری»صبر داشته باشیم.

گندُمجو

محققان مؤسسۀ ملی تحقیقات کشاورزی فرانسه حاصل ده سال پژوهش خود را به‌صورت غلۀ نوظهوری که از پیوند گندم و جو به‌دست آورده‌اند به‌زودی برای تغذیۀ جانوران به‌بازار عرضه می‌کنند.INRA

این «غلّۀ جدید»که دارای پروتئینی معادل گندم است «تری تیکال»خوانده می‌شود. ترکیب متعادلی از اسیدهای «آمینه»دارد و برخلاف جو که دارای مواد خنثی کنندۀ رشد جانوران است، این عوارض را ندارد. ساقۀ آن نیز نسبت به‌ساقه‌های گندم و جو دارای استحکام بیشتری است.

اختاپوس

اختاپوس حیوان عظیم‌الجثه‌ئی است با یک تن وزن و مغزی با 500 میلیون سلول و چشمی به‌وسعت 40 سانتیمتر و شبکه عصبی رنگسازی که به‌رنگ‌های بنفش قرمز و سیاه و قهوه‌ئی مسلط است، و با توانمندی بسیار در اعماق اقیانوس زیست می‌کند.

اختاپوس ماده در سرتاسر عمر خود تنها یک بار عشق می‌ورزد و پس از زایمان مرگش فرا می‌رسد. پیگمان‌های تنفسی اختاپوس به‌جای آهن دارای مس است از این رو خونش برخلاف جانداران دیگر که به‌علت ترکیب هموگلوبین با اهن سرخ رنگ است، رنگ آبی مایل به‌سبز دارد. اختاپوس با توجه به‌ساختمان بد نیش همیشه به‌سمت عقب شنا می‌کند.

پاستوریزه

پاستوریزه کردن شیر عبارت است از بالا بردن دَمای شیر به‌حّدِ معینی که از آن پس به‌طور ناگهانی سردش کنند. شیر را به‌دو صورت پاستوریزه می‌کنند:

1) رساندن حرارت شیر به 62 درجۀ سانتیگراد و نگهداری آن در این دما به‌مدت حداقل نیم ساعت.

2) رساندن درجه حرارت شیر به 72 درجۀ سانتیگراد و نگهداری آن به‌مدت 15 ثانیه در این حرارت.

در این دو روش، پس از گذشت زمان لازمه، شیر را به‌سرعت تمام سرد می‌کنند.

دیوار صوتی

صوت، در هوا، دارای سرعت معینی است که با ارتفاع جو تناسب معکوس دارد. یعنی در هوای همسطح دریا سرعت صوت 1200 کیلومتر در ساعت است و در ارتفاع 10 کیلومتری از سطح دریا به 1000 کیلومتر در ساعت پیدا می‌کند. وقتی هواپیما با سرعتی نزدیک به‌صوت حرکت کند در اطراف خود موج‌هائی به‌وجود می‌آورد که به‌سرعت صوت در هوا منتشر می‌شود و سرعت آن‌ها از سرعت هواپیما بیش‌تر است. همین امواج منتشره در اطراف هواپیما است که دیوار صوتی را به‌وجود می‌آورد. حال، اگر سرعت هواپیما معادل سرعت صوت شود، فرصتی پیش می‌آید که مرز صوتی را بشکند. عبور از این مرز، مثل خروج از غلظت هوا به رقت هواست و سبب ایجاد صدائی انفجار مانند می‌شود که قادر است تمامی شیشه‌های ساختمان‌ها را در مساحت بزرگی درهم شکند.

کپسول ضدآبستنی

روش تازه‌ئی کشف شده است که در نحوۀ کارگیری با قرص‌های ضدحاملگی متفاوت ولی در نتیجۀ حاصله با آن یکی است.

دکتر شلدون سگال Sh.Segal- از بنیاد راکفلر واقع در نیویورک- اظهار داشته است که در این روش تازه، کپسول کوچکی محتوی یک هورمون پروژستین را که در آزمایشگاه ساخته شده جائی در زیر پوست زنان قرار می‌دهند که به‌تدریج هورمون ضد باروری را ظرف پنج یا شش سال وارد بدن می‌کند و از دغدغه‌های فراموشی در خوردن قرص‌های امروزی می‌کاهد.