کتاب کوچه ۱
 | این مقاله در حال تایپ است. اگر می‌خواهید این مقاله را تایپ یا ویرایش کنید، لطفاً دست نگه دارید تا این پیغام حذف شود. |
کار تدوین «فرهنگ عامیانه» کاری است بس عظیم و دشوار؛ کاری است که می‌باید با تلاش علاقمدانه همگان انجام پذیرد.
این کار، در بسیاری از کشورهای جهان انجام پذیرفته و در کشور ما نیز تا کنون در این باره اقدامات گرانبهائی صورت گرفته است. اما هنوز بسیاری از کارها که می‌باید شده باشد انجام نپذیرفته، و آنچه ما را بکوشش برمی‌انگیزد همین است.
یک سال و چند ماه پیش از این، هنگامی که در هفته نامه گرامی فردوسی بدین امر همت گماشتیم گروهی از خوانندگان علاقمندی و توجه فراوانی نسبت بدین مهم باز نمودند و از آن میان، کسانی که خود به‌تنهایی در این راه به‌کوشش‌هایی پراکنده برخاسته بودند، گردآورده‌های خود را بی‌هیچ دریغی به‌اختیار ما نهادند ... این‌بار با توشه‌ئی و تجربه‌ئی که از گذشته اندوخته‌ایم، در صفحاتی بیشتر به‌ادامه آن کار برمی‌خیزیم و ازدوستان خود می‌خواهیم که با دقت و تأملی شایسته، ما را به‌تهیه و تدوین کتاب کوچه، یاری دهند.
آنچه در این صفحات خواهد آمد، هبارت خواهد بود از زبان کوچه، حکایات امثال، عقاید و آداب، متل‌ها، واسونک‌ها، دوبیتی‌ها، ترانه‌ها، لالائی‌ها، تصنیف‌ها، معماها، تعزیه‌خوانی‌ها، ترانه بازی‌ها و جز اینها ....
طرح جمع‌آوری لغات عامیانه، نخستین بار به‌وسیله استاد دهخدا در «امثال و حکم» و پس از آن به‌وسیله امیرقلی امینی در «هزار و یک سخن در امثال و حکم» و «فرهنگ عوام» و نیز به‌وسیله جمال‌زاده در آخر کتاب «یکی بود یکی نبود» پایه گذاشته شد.
کار ما کاری است که با مشارکت همه خوانندگان و علاقمندان به‌تدوین این آثار صورت خواهد گرفت و بدین ترتیب امید بسیار هست که از لغزش‌ها، اشتباهات و تغییرات در متون اصلی محفوظ بماند.
برای وصول بدین هدف، آثاری که به‌وسیله خواننندگان و علاقمندان ضبط شده و برای ما فرستاده می‌شود، در صفحات خاص خویش درج می‌گردد و صفحاتی در انتهای بخش کتاب کوچه، برای نظرات اصلاحی خوانندگان باز خواهد بود تا چنانچه سهو و اشتباهی در کار ضبط یا چاپ متنی رفته باشد، اصلاح شود.
آنچه در طول هر هفته به‌وسیله خوانندگان فرستاده شده باشد در محل بخصوص اعلام می‌شود تا به‌نوبت مورد بررسی قرار گیرد.
از دوستانی که برای این بخش مطالبی می‌فرستند تمنا می‌شود به‌این نکته توجه داشته باشند که چون هر متن برای آسانی مطابقه با روایات دیگر آن، در پرونده خاصی ضبط می‌گردد، از نوشتن چند مطلب در یک صفحه خودداری فرمایند.
معّما
اون چیه که:
نه دست داره نه پا،
خبر می‌بره همه‌جا؟
- نامه
{شیراز}
اون چیه که:
همیشه سرپاست؟
- در
{تهران}
اون چیه که:
شب نوکره، روز بی‌بی؟
- رختخواب
{شیراز}
اون چیه که :
یکی رفت؛
یکی موند؛
یکی کله‌شو جنبوند؟
- باد، کوه، خوشه گندم
{مسجد سلیمان}
اون چیه که:
از اینجا تا به‌شوشتر
همه‌ش خون کبوتر؟
- گل سرخ[۱]
{مسجد سلیمان}
اون چیه که :
- نه دست داره نه پا،
بالا می‌ره پیش خدا؟
- دود
{شیراز}
این چیه:
دستمال آبی،
پر از گلابی؟
- آسمان
{شیراز}
این چیه:
- بافتم و بافتم،
پشت کوه انداختم؟
- گیس
{تهران}
#^ از مسجد سلیمان تا شوشتر سراسر دامنه‌های کوهستان پوشیده از بوته‌‌های گل سرخ است.