جلو دانشگاه ۲۷
 | این مقاله در حال تایپ است. اگر می‌خواهید این مقاله را تایپ یا ویرایش کنید، لطفاً دست نگه دارید تا این پیغام حذف شود. |
مفهوم شهر - مطالعات شهری‌و‌منطقه‌ای- ۱. مجموعه ۶ مقاله
نویسندگان: ژان رمی - جرج زیمل - ف.ه.کاردوژو - دیوید هاروی
برگردان: مینا مخبری - گیتی اعتماد - مهدی کاظمی بیدهندی - بهروز منادی‌زاده
نشر ایران - بها ۲۰۰ ریال
شهر چیست و تفاوت آن با روستا از لحاظ علمی و ارزش‌ها و بینش‌های فرهنگی گوناگون کدام است؛ آیا تکنولوژی، تشکیلاتِ اقتصادی - اجتماعی و ارزش‌های فرهنگی در پیدایش و گسترش شهرها مؤثرند با ظرورت‌ها و ویژگی‌ها و کلیت‌های تاریخی که شهر در جریان آن تحول می‌یابد؟ آیا جامعه‌شناسی علمی به‌شهر به‌عنوان یک پدیدهٔ ناشناخته پرداخته یا به‌مثابهٔ نوعی شیوهٔ زیستن یا محل اسکان طبیعی انسان ویا اشکال دیگر؟. آیا روند مادی و اخلاقی و تحول و تکامل زیست شهرنشینان از نظام اِکولوژیک (بوم‌شناختی) وابسته به‌آن شهر پیروی می‌کند یا بازتابی از مناسبات اقتصادی و اجتماعی حاکم بر مردم آن شهر است؟
روان اجتماعی زندگی شهری چه تفاوتهائی با روان اجتماعی زندگی روستائی دارد؟ کلان شهر چیست و خصلت‌ها و خصوصیات فیزیکی و حیاتی و سازمان اجتماعی و عارضه‌های آن کدام است؟ گسترش شهرها و ایجاد کلان شهرها تا چه حد تحت تأثیر توسعهٔ سرمایه‌داری صنعتی است؟
از دیدگاه مارکسیم شهر چگونه تبیین می‌شود و از لحاظ فلسفی چه تفاوتی بین برداشت مارکسیست‌ها و ایده‌آلیست‌ها از پدیدهٔ شهر و شهرنشینی هست؛ در این صورت آیا مناسبات تولیدی و بافت و زیرساخت اقتصادی و روابط اجتماعی و تضادهای طبقاتی از عناصر اصلی پیدایش و گسترش شهر و کلان شهر است یا عواملی چون نظام اِکولوژیک و نظریات دیگری که عمدتاً مبتنی برذهن‌گرائی است؟
و سرانجام آیا پدیدهٔ شهر و شهرنشینی از قانونمندی و فرماسیون ویژه‌ئی برخوردار است و می‌توان آن را دربارهٔ تمام شهرها از کشورهای توسعه نیافته گرفته تا شهر در کشورهای سرمایه‌داری و صنعتی قابل انطباق دانست؟
پاسخ این پرسش‌ها و پرسش‌های مشابه آن در زمینه شهر و شهرنشینی، محتوی مجموعهٔ شش مقاله علمی و آموزنده‌ئی است که با عنوان مفهوم شهر از سوی گروه تحقیق و مطالعات شهری و منطقه‌ئی تدوین و توسط نشر ایران انتشار یافته است.
اهمیت نشر این کتاب گذشته از جنبه علمی آن، از آن جا بیشتر آشکار می‌شود که بدانیم، رشد غول‌آسا و فربگی بیمارگونه شهر و شهرنشینی در ایران که معمار کودن تمدن بزرگ، فریبکارانه برای تحمیق و سرپوش گذاشتن بر غارت‌گری وحشیانه سرمایه‌داری وابسته، از آن به‌عنوان پیشرفت و توسعه! سود می‌برد. همراه برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های غلط با نتایج معکوس، مشکلات و نابسامانی‌ها و عارضه‌های زیانبار اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی فزاینده‌ئی به بار آورده، که دست کم شناخت و طرح و تحلیل آن‌ها خود به‌جهادی عظیم نیازمند است تا چه رسد به‌حل و رفع آن دشواری‌ها.
و در چنین شراطی است که لزوم شناخت هر چه دقیق‌تر پدیدهٔ شهر در چهارچوب توسعه‌نیافتگی ایران و تحلیل مسائل وابسته بدان از تراکم و ناهمگنی عناصر انسانی گرفته تا نیازمندی‌های ضروری و اختلالات مادی و اخلاقی و بزهکاری‌های جورواجور آن، هر روز بیش از پیش آشکارتر می‌شود. و کتاب مفهوم شهر به‌واقع نخستین گام جدّی در زمینه طرح این گونه مسائل است.
در شش مقاله این کتاب خاستگاه‌ها و عناصر و عوامل تعیین‌کننده شکل‌گیری شهر و نیز نحوهٔ برخورد و برداشتِ مکتب‌ها و بینش‌های مهم دو قرن اخیر چون مکتب شیکاگو، بینش دورکیم و بینش مارکس به‌شهر به‌عنوان پدیدهٔ اجتماعی مطرح شده است. مقاله‌های: شهر و حیات ذهنی - شهر و سیاست و شهر و مازاد که دیدگاه‌های دیگری است رباره این پدیده، معرفی نظرگاه‌ها و حوزه‌های گوناگونی است که امروزه شهر و شهرنشینی بر پایه آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. و به‌راستی چه واقع‌بینانه و زیبا گفته است لوفور: «سرنوشت بشر نه در میان ستارگان و نه در روستا، بلکه در شهر تعیین خواهد شد».
آدم‌های سنگی - داستان پیوسته کامران رحیمی ناشر؟ بها - ۲۰۰ ریال
آدم‌های سنگی، داستان فقر و بی‌عدالتی، حدیث ستمشاهی تاریخی و روایت صادقانهٔ دردها و شوربختی‌های انسانیتی است که در زیر مهمیز نظامی خشن و خونخوار وسلطه مرگبار فقری سیاه از نخستین و بدیهی‌ترین حق زندگی یعنی شنیدن و گفتن محروم شد امّا به‌جای در خود نشستن و در خود شکستن، نبرد شورانگیزی را برای دست‌یابی به‌توانائی‌های بالقوّه بشری و تعمیم قابلیت‌هائی که با سرشت خلاق انسان آمیخته است، آغاز کرد.
موضوع داستان خارق‌العاده و پیچیده و آکنده از حادثه و رمز و راز و هیجان‌هائی نیست که شادخوارانی را خوش آید که خفقان وفقر و رنج‌های بی‌نام را نمی‌شناسند. آدم‌های سنگی روایت بی‌کم‌وکاست عین زندگی ستم‌دیدگان در دوران بیدادگری آن جبار سفیه است که نویسنده از زبان قلم خود آن را بازگفته است. و شگفتا در عین سادگی و بی‌پیرایگی از عوارض فرمالیسم و ذهن‌گرائی‌های ابتر، تصویرگر هراس جانکاه و مرموز و وحشت سیّالی است که آن نظام اهریمنی گسترده بود و هیچ تنابده‌ئی را، گوئی، مجال رهائی از سلطهٔ آن نبود. آدم‌های سنگی در واقع ادعانامه و کارنامه آگاهی طبقاتی بشریتی است که هر جند فقر بخشی از هویت اوست امّا دیالکتیک تاریخی و قانونمندی انقلاب به‌او آموخته است دستی که حنجرهٔ او را زخمی کرد تا خاموشی بر خیل خاموشان سرزمینش بیافزاید دست تبهکاری است که از آستین پلیدترین دشمن بشریت یعنی امپریالیسم جهانخوار آمریکا و سرمایه‌سالاری غارتگر بیرون آمده بود و او وستمکشان دیگر را در تاروپود فقر و سیه‌روزی می‌فشرد. بی‌گمان داستا آدم‌های سنگی کامران رحیمی نویسنده ناشنوا، از لحاظ سبک و ساختمان داستان، کم و کاستی و نقص و نارسائی‌هائی دارد که باکی نیست. زیرا ایمان او به‌اعاده حیثیت انسان و اعتقاد خلل‌ناپذیرش به ارادهٔ قهرآمیز خلق، آن پشتوانه‌ئی است که به‌اعتبارش می‌توان بر تمام ناتوانائی‌ها غلبه کرد و دیری نمی‌پاید که زبان گشاده اندیشه و بیان یکدست و روان قلم او، خواهد توانست افق‌های روشن و تابناک جهانی را تصویر کند که در آن حاکمیت حق و خلق استقرار یافته و دیگر انسان و عدالت بازیچه نیست.