بیانیه کانون نویسندگان ایران درباره شب‌های شعر و تعلیق گروه پنج نفری

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۲

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۳

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۴

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۵

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۶

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۷

کتاب جمعه سال اول شماره ۱۶ صفحه ۱۶۸

==درباره شب‌های شعر و تعلیق گروه پنج نفری==

هم‌وطنان عزیز نزدیک به دو ماه است که کانون نویسندگان ایران قصد خود را دائر بر برگزاری شب‌هایی تحت عنوان «آزادی و فرهنگ» اعلام داشته است.

هیات دبیران کانون نویسندگان ایران در مذاکرات شفاهی خود با مقامات مسئول و در مکاتباتی که با دستگاههای دولتی در این زمینه انجام داده، و نیز در بیانیه‌های رسمی کانون و مصاحبه مطبوعاتی هیات دبیران، بارها اعلام داشت که هدف کانون نویسندگان ایران از برگزاری شب‌های کانون، ضمن تجدید خاطره و بزرگداشت شب‌های شعر دو سال پیش، کوشش برای تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران از دیدگاه مرامنامه کانون و تقویت دستاوردهای انقلاب شکوهمند ایران در زمینه آزادی بیان و عقیده و اعتلای فرهنگی جامعه ایرانی است. ما از همان آغاز گفتیم و بارها نیز گفته خود را تکرار کردیم که کوشش داریم شب‌های کانون نویسندگان در شرایطی برگزار شود که امکان هیچگونه سوء استفاده برای عناصر مخرب و ضد انقلاب به وجود نیاید و بویژه دولت موقت جمهوری اسلامی ایران در رابطه با برگزاری این شب‌ها قبلا از خود سلب مسئولیت نکند. درتمام مدت این دو ماهه که سرگرم فراهم کردن مقدمات برگزاری این شب‌ها بوده‌ایم نیز همین سیاست راگام به گام دنبال کرده و هرگز از آن عدول نکرده‌ایم.

متاسفانه در آستانه شروع برگزاری «شب‌ها» در تاریخ اعلام شده قبلی (دوم آبان ماه ۱۳۵۸) وضعی پیش آمدکه برگزاری شب‌های کانون را به ناچاربه تعویق انداخت. نخست وزارت کشور طی نامه‌یی به کانون نویسندگان ایران در زمینه حفظ انتظامات شب‌های کانون در محوطه چمن دانشگاه تهران از خود سلب مسئولیت کرد و بدینسان مذاکرات ما با مقامات دانشگاهی برای تامین جا و مکان برگزاری این شب‌ها عملا به بن‌بست کشانده شد. این طرز برخورد مقامات رسمی با مساله شب‌ها نه تنها استفاده ما از مراکز فرهنگی و دانشگاهی کشور را با بن‌بست رو به رو کرد بلکه تاثیر نامساعدی در زمینه استفاده از دیگر مراکز تجمع نیز به جا گذارد. چندانکه مجموعه اقدامات ما برای استفاده از دیگر مراکز تجمع نیز علیرغم پشتیبانی گروههای متعدد از شب‌های کانون، تاکنون به جایی نرسیده است.

همزمان با اعلام نظر وزارت کشور و درست چهار روز مانده به شروع برگزاری شب‌های کانون در تاریخ اعلام شده قبلی، موج مخالفت تازه‌ئی از طرف یک گروه فشار پنج نفری در داخل کانون نویسندگان ایران علیه ما برانگیخته شد. پنج تن از اعضای کانون نویسندگان ایران که برخی ازافراد موثرشان خود عضو کمیته تدارک شب‌ها بودند و تقاضای سخنرانی و شعرخوانی نیز داشتند پس از آگاهی از نظر مخالف وزارت کشور و پس از آن که دیدند به نظرات یکجانبه‌شان در دادن جهت سیاسی خاص به شب‌های کانون، در جلسات کمیته تدارک به جائی نمی‌رسد ناگهان فتنه‌جوئی آغاز کردند و بعد از دو هفته ایجاد جنجال و آشوب در داخل کانون، با استفاده از روزنامه‌های ارگان احزاب سیاسی معین و از طریق نامه‌پراکنی‌ها در مطبوعات کشور شروع به مشوش کردن اذهان عمومی هموطنان نسبت به هدف‌ها و مقاصد کانون نویسندگان ایران کردند و کار فتنه‌انگیزی را به جائی رساندند که عملا به پرونده‌سازی علیه کانون نویسندگان ایران شبیه است و هر ناظر بی‌ طرف و آگاهی می‌تواند این معنا را از لابلای اتهامات بی‌پایه‌ئی که علیه ما عنوان می‌کنند به خوبی دریابد. این نیت حضرات البته از آغاز کار برای ما آشکار بود. موضع‌گیری‌ها و سخنان تشنج‌انگیز و نفاق‌افکنانه این گروه از آغاز بحث در کمیته تدارک شب‌ها در کانون نویسندگان ایران کمترین تردیدی در هدف‌ها و مقاصد آنان باقی نمی‌گذاشت. مسلم بود که یک گروه سیاسی معین می‌کوشد با بهانه قراردادن مسائل کلی مربوط به انقلاب ایران، زمینه را چنان فراهم کند که خود را تنها مدافع انقلاب و کانون نویسندگان ایران و دیگر کانون‌ها و گروه‌های آزادی‌خواه و مترقی را دشمن انقلاب ایران وانمود کند و برای رسیدن به این هدف از هیچ کوششی مضایقه ندارد.

هم وطنان عزیز نگاهی به مطالب سراپا تهمت و افترائی که این روزها در روزنامه «مردم» ارگان مرکزی حزب توده ایران، و روزنامه «اتحاد مردم» ارگان اتحاد دموکراتیک مردم ایران به دبیر کلی آقای محمود اعتمادزاده (به آذین)، بر علیه کانون نویسندگان ایران منتشر می‌شود کافی است تا ماهیت تلاش‌هائی را که یک گروه سیاسی معین، با وابستگی‌های شناخته شده، برای سلطه یافتن بر کانون نویسندگان ایران انجام می‌دهد روشن کند. آنها به ما تهمت می‌زنند که گویا معتقدیم «هیچ چیز در ایران عوض نشده» و گویا با رهبری انقلاب ایران مخالفت داریم و می‌خواهیم جنبشی بر ضد نظام حاکم به راه اندازیم. این گونه اتهامات بی‌پایه برای ایجاد تشنج و نفاق افکنی بارها از طرف همین گروه پنج نفری و طرفداران در جلسات عمومی‌هفتگی کانون نیز عنوان شده و هر بار با قاطعیت از سوی هیات دبیران و اکثریت اعضای کانون رد شده است. بیانیه‌های رسمی کانون نویسندگان ایران نیز اسناد مکتوبی برای اثبات بی پایه بودن ادعاهای آنانست. ما هیچگاه و در هیچ موردی نگفته‌ایم که «چیزی عوض نشده» و هرگز «با هر صدای مخالفی» هماواز نشده‌ایم. ما در فرصتی دیگر، برای اطلاع کسانی که به جزئیات ماجرای «شب‌های کانون» علاقمند هستند به تفصیل نشان خواهیم داد که چگونه سراسر گفته‌ها و ادعاهای این ماموران ارگان‌های آزمایش شده و مردود شده، از آن قبیل که قبلا یاد کردیم، جز جعل و دروغ و افتراهای بی‌شرمانه چیز دیگر نیست. عجالتا ذکر این نکته کافی است که طرح این گونه اتهامات تلاش مذبوحانه عواملی است که دهها سال است در وجدان بیدار ملت ایران به جرم خیانت و سرسپرده‌گی به بیگانه محکوم شناخته شده‌اند و اینک می‌خواهند با قربانی کردن روشنفکرانی که امتحان خود را در مبارزه ضد استبدادی و ضد امپریالیستی ملت ما داده‌اند، و با خوشرقصی و چاپلوسی و عابدنمائی فریبکارانه خود را پیرو رهبری انقلاب و دوستدار خلق ما جا بزنند. مگر نه آنست که این گونه اتهامات بی پایه علیه کانون نویسندگان نه تنها از جانب کسانی عنوان می‌شود که خود در مقاطع تاریخی حساس وابستگی به بیگانه و خیانت خویش را نسبت به منافع خلق ما آشکار کردند، و تا آنجا پیش رفته که حتی از تجزیه ایران به دو بلوک تحت نفوذ ابر قدرت‌ها نیز رسما دفاع کردند؟ ما از آغاز می‌دانستیم که این گروه و حامیان شناخته شده آنها چه نیت شومی دارند. اگر در تثبیت سلطه مورد نظر خویش بر کانون، و دادن جهت سیاسی دلخواه خود به شبهای کانون نویسندگان ایران موفق نشوند، و ما بخواهیم شبها را به صورت مستقل برگزار کنیم، چه خطراتی ممکن است از جانب دشمنان دیرین جنبش‌های ملی وضد استعماری ملت ما شب‌های کانون را تهدید کند تا بهانه لازم برای هجومی مجدد به کانون و گروههای آزادیخواه مستقل با فتنه انگیزی‌های احتمالی در جریان برگزاری شب‌ها فراهم شود. و بهمین دلیل به محض اعلام مخالفت وزارت کشور برگزاری شب‌ها را در تاریخ اعلام شده قبلی لغو کردیم. منتها با سکوت آگاهانه خود کوشیدیم تا این گروه شناخته شده وحامیانشان هرچه بیشتر در نزد اکثریت اعضای کانون و در پیشگاه افکار عمومی مردم ایران رسوا شوند و با دروغ پراکنی و سخنان افترا آمیز خود پرده از افکار و نیات باطنی خویش بردارند.

هموطنان عزیز صرفنظر از‌ هایهوی بیهوده‌ئی که مدعیان برانگیخته‌اند – و چنانچه رعایت مصلحت اجتماعی ملت ما در لحظه کنونی تاریخ نبود کمترین تاثیری در روال عادی کار کانون نمی‌توانست داشته باشد- ماجرای شب‌های کانون نویسندگان ایران که از دو ماه پیش مطرح شده، اکنون عملا به مرحله‌ئی رسیده است که با شرایط حاکم بر جامعه در دوماه پیش تفاوت کلی دارد. اکنون موج مبارزه بی امان برضد امپریالیسم جهانی، بویژه امپریالیسم جهانخوار امریکا، به همت دانشجویان عزیز بار دیگر در میهن ما به حرکت در آمده و کار این مبارزه قاطع و آشتی ناپذیر به جائی رسیده که تمامی ملت ما با همه توان و ایمان خویش در برابر سردسته غارتگران بین‌المللی یعنی آمریکا قرارگرفته است. اکنون امپریالیسم انقلاب ما را، که دهها هزار شهید در راه آن به خاک وخون خفته‌اند، تهدید می‌کند و می‌کوشد با فتنه انگیزی جهانی و توسل به محاصره اقتصادی و حتی تهدیدهای نظامی اراده ملی ما را بشکند. در چنین هنگامه‌ئی از نبرد یک ملت آگاه با ایمان در برابر یک قدرت شیطانی جهانخوار ما به مسئولیت خود دربرابر خلق ایران آگاهیم و هرگز نخواهیم گذاشت کوچکترین فرصتی برای استفاده احتمالی عوامل ضد انقلاب فراهم شود.

ما در جریان طولانی مبارزه مقدس ملت بر ضد استبداد وابسته به امپریالیسم همواره در سنگر مردم بودیم و در این مرحله جدید از مبارزه نیز همچنان همه توان فرهنگی خود را در خدمت هدفهای عمومی مبارزه مردم با ایمانی عمیق‌تر به کار خواهیم گرفت. قصد ما از برگزاری شب‌های کانون، چنانکه بارها گفته‌ایم، فقط رساندن پیامی فرهنگی بود. ما می‌توانیم این گونه پیام‌ها را با استفاده از وسائل دیگری چون کتاب یا نوار در هر حال به مردم بیدار دل ایران برسانیم و چنین نیز خواهیم کرد. و این در حالی است که اکثریت قاطع اعضای کانون نویسندگان ایران با ارسال نامه‌ئی به هیات دبیران حمایت بیدریغ خود را از روش و سیاست کلی هیات دبیران در جریان اقدامات مربوط به برگزاری شب‌های کانون اعلام داشته‌اند. با الهام از این پشتیبانی بی دریغ اعضای کانون، هیات دبیران کانون نویسندگان ایران برگزاری با شکوه شب‌های کانون را، با شرکت دهها هزار نفر از هموطنان خود به روزی موکول می‌کند که ملت عزیز ایران از کوره مبارزه با امپریالیسم جهانخوار امریکا سربلند و پیروز بیرون آید و آزادی چنان در میهن ما دامن بگستراند که امکان هیچگونه سوء استفاده‌ئی برای فرصت طلبان شناخته شده و دلالان سیاسی، که تنها هنرشان همواره معامله‌گری بر سر منافع خلق ما در پیشگاه قدرت‌های حامی خویش بوده، باقی نمانده باشد. هموطنان عزیز: مبارزه با قدرت‌های سلطه جوی خارجی فقط با آگاهی و از دیدگاه منافع ملی ما امکان پذیر است. آنان که منبع الهام‌های خود را همیشه درقلمرو فراتراز مرزهای ایران جست و جو کرده‌اند هرگز نمی‌توانند رهروان صمیمی و صادق پیکار با جهانخواران بیگانه باشند، و شایسته آن بود که در این مرحله از مبارزه امپریالیستی نمایندگان شناخته شده چنین تفکری عقیم و وابسته از کانون نویسندگان ایران که امتحان خود را در راه مبارزه برای آزادی و استقلال ایران داده است تصفیه شوند.

پیروز باد انقلاب ایران

مرگ بر امپریالیسم و سرسپردگان بیگانه

۲۳/۸/۱۳۵۸

هیات دبیران کانون نویسندگان باقر پرهام، اسماعیل خوئی، غلامحسین ساعدی، احمد شاملو، محسن یلقانی

هموطنان عزیز توجه دارند که هیات دبیران کانون در «بیانیه کانون نویسندگان ایران درباره شب‌های شعر و تعلیق گروه پنج نفری» برخلاف معمول، مسائلی را عنوان کرده است که به اوضاع سیاسی ایران در گذشته و حال مربوط می‌شود. این طرز برخورد ما با مساله دلائل استثنائی داشت. ما پس از دو هفته سکوت در برابر مقالات تحریک آمیز و سراسر تهمت و افترای سیاسی که توسط گروه پنج نفری و حامیان‌شان در مطبوعات ارگان احزاب سیاسی معین بر ضد کانون منتشر می‌شد چاره‌ئی نداشتیم که با مفتریان در همان زمینه‌هائی که علیه ما عنوان کرده بودند روبرو شویم. آنان به منظور پاپوش دوزی برای کانون نویسندگان ایران ما را، بی هیچ دلیل و مدرکی، به «ضدیت با انقلاب» و دنبال کردن هدف‌هائی که با آمال و آرزوهای ملی مردم ایران در این لحظه از تاریخ مباینت و مغایرت دارند متهم کرده‌اند. و شایسته آن بود که در رابطه با مساله «وابستگی» و ضدیت با هدف‌های ملی یادآوری شود که قبائی که برای ما دوخته‌اند، چنان که سوابق فعالیت‌های‌شان نشان می‌دهد، برازنده قامت خود آن‌هاست.

اما بیم آن داریم که مبادا آنچه ما در بیانیه مورد بحث گفته‌ایم، تحت تاثیر درگیری‌های ایدئولوژیک و اختلافات موضعی احزاب و گروههای سیاسی و تعابیری که هریک از آن‌ها از برخی اصطلاحات سیاسی، به ویژه در رابطه با مفهوم سیاسی «ابرقدرت» دارند جهاتی را تداعی کند که هرگز نیت هیات دبیران کانون در تدوین آن بیانیه نبوده است. با تصریح این که هر یک از اعضای کانون، مانند اعضای دیگر جامعه، در مسائل و مباحث سیاسی دارای دیدگاه‌های خاص خودهستند، یادآوری می‌کنیم که کانون نویسنگان ایران، به عنوان یک گروه صنفی، اساساً وظیفه و رسالت دخالت در اختلافات نظری و سیاسی را ندارد و کار کانون حکمیت و جهت‌گیری خاص در این مسائل نیست. هدف‌های جمعی اعلام شده کانون همانا دفاع از اصولی است که در رابطه با آزادی بیان و اندیشه و نشر و فرهنگ خلق‌ها در موضع کانون نویسندگان ایران آمده است. اشاره ناگزیر ما به تبعیت گروه پنج نفری و حامیان‌شان از یک خط سیاسی معین، فقط ارائه برخوردی مستقل با مساله «وابستگی» بود و لاغیر و تنها در همین رابطه باید سنجیده شود. هرگونه تعبیر دیگری از قضیه و ارتباط دادن آنچه ما گفته‌ایم به «تئوری»‌ها و گرایش‌های سیاسی معین در این زمینه، برداشتی شخصی خواهد بود که به واقعیت هدف‌ها و مواضع کانون نویسندگان ایران ربطی ندارد. امیدواریم با این توضیح هرگونه سوء تفاهمی که ممکن است به علت ابهام در بیان پاره‌ئی از مطالب مذکور پیش آید، رفع شود.

هیات دبیره کانون نویسندگان ایران

محسن یلقانی، احمد شاملو، باقر پرهام، غلامحسین ساعدی، اسماعیل خوئی

۲۵/۸/۵۸